Vi phạm trong thẩm định…
Trong kết luận số 75/TB-TTTP-P1 ngày 6/7/2021 của Thanh tra TP HCM trong năm 2018, 2019 về việc thanh tra trách nhiệm của Giám đốc Sở Xây dựng TP về chấp hành pháp luật trong việc tổ chức thẩm định, quyết định đầu tư dự án công trình dân dụng, công nghiệp sản xuất vật liệu có sử dụng nguồn vốn ngân sách và các dự án đầu tư xây dựng khác thuộc thẩm quyền của Giám đốc Sở Xây dựng hoặc theo ủy quyền của UBND TP HCM.
Cụ thể, Sở Xây dựng TP HCM thực hiện thẩm định chi phí quản lý dự án, chi phí thẩm tra các dự án công trình dân dụng, công nghiệp sản xuất vật liệu sử dụng nguồn vốn ngân sách chưa phù hợp.
Đối với việc tổ chức thẩm định, quyết định đầu tư xây dựng khác thuộc thẩm quyền của Giám đốc Sở Xây dựng hoặc theo ủy quyền của UBND TP HCM có một số hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư, chấp thuận đầu tư thực hiện thẩm định trễ hạn so với quy định. Không thực hiện lưu trữ hồ sơ của các đơn vị mà Sở Xây dựng cho rằng chưa đảm bảo điều kiện để chấp thuận chủ trương đầu tư và chấp thuận đầu tư dự án.
Đồng thời, Sở Xây dựng tham mưu cho UBND TP HCM thực hiện 2 - 3 thủ tục cùng lúc là chưa đảm bảo quy định. Trong khi đó, có 1 dự án có văn bản chấp thuận chủ trương và công nhận chủ đầu tư của cơ quan có thẩm quyền hết hiệu lực trước khi cơ quan có thẩm quyền ban hành quyết định chấp thuận đầu tư.
Về nội dung thẩm định dự án, Sở Xây dựng TP HCM còn một số thiếu sót, vi phạm như: Một số dự án chưa đảm bảo thành phần hồ sơ; một số dự án Sở không thực hiện thẩm định hoặc thẩm định không đảm bảo đầy đủ điều kiện một số nội dung theo đúng quy định pháp luật về năng lực tài chính, kinh nghiệm, sự phù hợp của dự án với quy hoạch nhà ở, quy mô đô thị, quy mô dân số…
Đáng chú ý, một số nội dung có thể hiện trong hồ sơ dự án nhưng khi thẩm định Sở Xây dựng không thể hiện trong Tờ trình trình UBND TP như: chức năng kinh doanh bất động sản, năng lực kinh nghiệm của chủ đầu tư; sự phù hợp của dự án với quy hoạch đô thị đã được cấp thẩm quyền phê duyệt…
Về pháp lý sử dụng đất, tờ trình Sở Xây dựng trình UBND TP không thể hiện chính xác việc đảm bảo quyền sử dụng đất dự án theo quy định. Về điều tiết nhà ở xã hội, có 17//26 dự án, trong Tờ trình Sở Xây dựng chỉ ghi nhận chủ đầu tư thực hiện điều tiết nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật mà không xác định cụ thể chủ đầu tư phải thực hiện theo hình thức nào, thời gian thực hiện.
Đối với việc điều chỉnh chấp thuận đầu tư dự án, Sở Xây dựng có thiếu sót trong việc thẩm định về chỉ tiêu quy hoạch - kiến trúc và cơ cấu sử dụng đất phù hợp Quyết định phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 khi đề xuất UBND TP ban hành quyết định chấp thuận đầu tư, dẫn đến chủ đầu tư xin điều chỉnh bổ sung.
Đặc biệt, ở công đoạn này, Sở Xây dựng không tham mưu, đề xuất xử lý theo quy định của pháp luật đối với các dự án chậm thực hiện, mà đề xuất UBND TP chấp thuận điều chỉnh thời gian và tiến độ thực hiện dự án.
Ngoài ra, qua xác minh tại cơ quan thuế, Thanh tra TP HCM phát hiện có 3 trường hợp báo cáo tài chính do nhà đầu tư cung cấp cho Sở Xây dựng có mức vốn chủ sở hữu cao hơn so với báo cáo tài chính nộp cho cơ quan thuế. Qua đó, Thanh tra TP HCM cho rằng có dấu hiệu cung cấp hồ sơ, tài liệu không chính xác cho cơ quan nhà nước nhằm chứng minh năng lực tài chính để thực hiện các thủ tục đầu tư dự án.
… và cấp phép sai Luật?
Liên quan tới hàng loạt các sai phạm của Sở Xây dựng TP HCM, trước đó, Thanh tra Chính phủ phát hiện Sở Xây dựng TP HCM cấp phép xây dựng sai luật tại dự án Khu dân cư Lacasa phường Phú Thuận (quận 7), do Công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư.
Thông tin này được Thanh tra Chính phủ cho biết, tại văn bản số 757/KL-TTCP kết luận về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với khu công nghiệp, khu đô thị; việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP.HCM. Trong kết luận, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ hàng loạt sai phạm của Sở Xây dựng TP.HCM và nhiều cơ quan, đơn vị tại dự án Khu dân cư Lacasa phường Phú Thuận (quận 7) có tổng diện tích 61.280m2 do Công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư.
Kết quả thanh tra cho thấy, Công ty Vạn Phát Hưng tự thực hiện đền bù (từ 10/2/2001 đến trước 1/7/2004) trước khi có văn bản chấp thuận địa điểm đầu tư và có quyết định giao đất của UBND TP.HCM cho 2 trường hợp với diện tích 10.564m2, tổng giá trị đền bù là 6,338 tỷ đồng là vi phạm quy định tại Điều 6, Luật Đất đai năm 1993 và Điều 34, Nghị định số 22/1998/NĐ-CP ngày 24/4/1998 của Chính phủ. Đồng thời, việc không lập dự án trình cơ quan có thẩm quyền chấp thuận đầu tư trước khi triển khai thực hiện dự án vi phạm quy định tại khoản 1, Điều 5, Nghị định số 71/2010/NĐ-CP ngày 23/6/2010 của Chính phủ.
Trong đó, Sở Xây dựng TP HCM cấp phép xây dựng giai đoạn 1 của khối nhà 3A-3B, 4A-4B, 6A-6B và tầng hầm khối thương mại, dịch vụ, văn phòng có lưu trú, nhà trẻ của dự án Lacasa được phép xây dựng 2 tầng hầm là không đúng với quy hoạch được duyệt
Đặc biệt, Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng số 253/GPXD ngày 30/12/2016, cấp phép xây dựng giai đoạn 1 của khối nhà 3A-3B, 4A-4B, 6A-6B và tầng hầm khối thương mại, dịch vụ, văn phòng có lưu trú, nhà trẻ của dự án được phép xây dựng 2 tầng hầm là không đúng với quy hoạch được duyệt. Trong khi đó, tại quyết định 152/QĐ-UBND ngày 25/12/2015 của UBND quận 7 dự án chỉ có 1 tầng hầm.Việc này vi phạm quy định tại Khoản 1, Điều 91, Luật Xây dựng năm 2014.
Ngoài ra, Sở Xây dựng cấp giấy phép xây dựng tầng hầm thương mại – dịch vụ - văn phòng có lưu trú – nhà trẻ trong khối thương mại – dịch vụ - văn phòng có lưu trú – nhà trẻ khi chưa được UBND TP.HCM chấp thuận tại quyết định số 5191/QĐ-UBND ngày 4/10/2016. Điều này là vi phạm quy định tại Điều 95, Luật Xây dựng 2014.
Căn cứ từ những yếu tố trên, Thanh tra Chính phủ đề nghị UBND TP HCM kiểm tra và xử lý các vi phạm theo thẩm quyền. Điển hình là việc thực hiện đầu tư khi chưa được cấp giấy phép, trong đó cần rà soát việc xác định tiền sử dụng đất; tính toán để truy thu tiền sử dụng đất do điều chỉnh quy hoạch xây dựng 1/500 làm thay đổi công năng từ đất xây dựng công trình công cộng sang đất kinh doanh cho thuê phải nộp tiền sử dụng đất.