Theo tài liệu mà Báo Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) nắm được, tại biên bản làm việc ngày 27/5/2021 của Phòng TN&MT huyện Quảng Hòa (Cao Bằng) về việc kiểm tra thực địa đối với việc xây dựng, hoạt động nghiền cát, sỏi tại tổ dân phố 4, thị trấn Hòa Thuận, huyện Quảng Hòa (Cao Bằng) nêu rõ: “Tại thời điểm kiểm tra, Công ty cổ phần Đại Phát Cao Bằng không xuất trình được giấy phép hoạt động nghiền sỏi; hồ sơ bảo vệ môi trường được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; tự ý sử dụng đất nông nghiệp vào mục đích phi nông nghiệp khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép”.
Cũng tại biên bản làm việc, đại diện của Công ty cho biết, đơn vị đã đưa máy móc vào lắp đặt từ tháng 4/2021 đến nay, vị trí lắp đặt trạm là trên đất nông nghiệp với diện tích khoảng 7.000 m², đất do Công ty thuê lại của ông Trần Hữu Hòa (chủ sử dụng đất). Đại diện Công ty cũng thừa nhận, việc đưa máy móc vào lắp đặt phục vụ hoạt động nghiền sỏi, sử dụng trên đất nông nghiệp khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép là vi phạm và sẽ chịu trách nhiệm về hành vi của mình.
Thời điểm Phòng TN&MT huyện Quảng Hòa phối hợp với UBND thị trấn Hòa Thuận kiểm tra thực địa, ghi nhận có 6 công nhân đang làm việc. Trong trạm có 1 máy nghiền, 1 hàm kẹp, 1 sàng rung và 2 máy xúc; khối lượng cuội sỏi đã tập kết trên bãi khoảng 10.000 m³. Cơ quan chức năng đề nghị, Công ty hoàn thiện hồ sơ bảo vệ môi trường theo quy định; hoàn thiện hồ sơ thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp.
Tiếp đó, ngày 9/6/2021, Chủ tịch UBND huyện Quảng Hòa Nguyễn Thanh Hải đã ký Văn bản số 615/UBND-TNMT về việc tạm dừng chế biến cát, sỏi và hoàn thiện thủ tục hồ sơ về đất đai và môi trường theo quy định. Theo đó, tại biên bản làm việc ngày 27/5/2021, cơ sở vi phạm là Công ty cổ phần Đại Phát Cao Bằng. Tuy nhiên, tại báo cáo số 01/BCGT ngày 2/6/2021 của Công ty cổ phần Đại Phát Cao Bằng giải trình, hoạt động khai thác, chế biến cát, sỏi tại địa điểm trên là của Công ty TNHH Một thành viên Dũng Anh. UBND huyện Quảng Hòa yêu cầu, Công ty TNHH Một thành viên Dũng Anh tạm dừng việc chế biến cát, sỏi lòng sông tại địa điểm nêu trên; thực hiện thủ tục về đất đai; hoàn thiện hồ sơ bảo vệ môi trường tại vị trí đang tập kết, chế biến cát, sỏi.
Để thông tin phản ánh sự việc được khách quan, chính xác nhất, ngày 29/6/2021, phóng viên Báo TN&MT đã trực tiếp đến trạm nghiền sỏi trái phép tại tổ dân phố 4, thị trấn Hòa Thuận, huyện Quảng Hòa (Cao Bằng) để xác minh sự việc. Tại đây, phóng viên ghi nhận vị trí đặt trạm nghiền cát, sỏi ngay sát với Quốc lộ 3. Để đặt trạm nghiền sỏi và tập kết vật liệu, Công ty đã cho san gạt, cải tạo mặt bằng trên phần đất nông nghiệp. Trạm nghiền này chiếm dụng diện tích khá rộng, trong đó đã được lắp đặt hệ thống máy móc, thiết bị để phục vụ hoạt động nghiền cát, sỏi.
Trao đổi với ông Phan Hà Minh, Trưởng phòng TN&MT huyện Quảng Hòa (Cao Bằng) và được biết, đơn vị xây dựng trạm nghiền sỏi là Công ty TNHH Một thành viên Dũng Anh do ông Phạm Hữu Hoàn làm Giám đốc. Qua kiểm tra thực địa, phía Công ty chưa có đầy đủ giấy tờ, thủ tục để hoạt động trạm nghiền sỏi theo quy định của pháp luật; chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp đã cho san gạt, cải tạo mặt bằng. UBND huyện Quảng Hòa đã tiến hành kiểm tra, lập biên bản và đề nghị Công ty TNHH Một thành viên Dũng Anh dừng ngay mọi hoạt động.
Khi phóng viên đặt câu hỏi: “Với những sai phạm của Công ty TNHH Một thành viên Dũng Anh đã được chỉ rõ, đặc biệt là việc san gạt, cải tạo diện tích lớn đất nông nghiệp khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cấp phép. Vậy, tại sao đến thời điểm này, UBND huyện Quảng Hòa vẫn chưa có hình thức xử phạt cũng như các biện pháp khắc phục hậu quả đối với phía Công ty?”. Trưởng phòng TN&MT huyện Quảng Hòa Phan Hà Minh lý giải, do đơn vị chưa hiểu biết về pháp luật. Phòng TN&MT đã báo cáo sự việc với UBND huyện Quảng Hòa, tuy nhiên đến nay vẫn chưa có chỉ đạo gì thêm. “Một công ty mà chưa hiểu biết về pháp luật”, theo lý giải của Trưởng phòng TN&MT huyện Quảng Hoà Phan Hà Minh để biện minh cho sai phạm của doanh nghiệp thật khó hiểu, không thoả đáng và thiếu thuyết phục.
Như vậy, căn cứ vào biên bản làm việc tại thực địa của Phòng TN&MT huyện Quảng Hòa và Văn bản số 615/UBND-TNMT của UBND huyện Quảng Hòa, đã chỉ rõ những sai phạm về thủ tục đất đai, môi trường đối với trạm nghiền sỏi tại tổ dân phố 4, thị trấn Hòa Thuận, huyện Quảng Hòa (Cao Bằng).
Tuy nhiên, đến nay trạm nghiền sỏi trái phép này vẫn “ngang nhiên” tồn tại, điều này khiến dư luận không khỏi hoài nghi và đặt ra câu hỏi: “Trạm nghiền sỏi xây dựng, hoạt động khi chưa hoàn thiện thủ tục về đất đai, môi trường là vi phạm pháp luật đã quá rõ, nhưng tại sao đến thời điểm này UBND huyện Quảng Hòa vẫn chưa có hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với phía Công ty? Nếu không có hình thức xử lý nghiêm đối với những sai phạm của Công ty TNHH Một thành viên Dũng Anh khi san gạt trái phép diện tích lớn đất nông nghiệp để xây dựng trạm nghiền sỏi này, thì liệu có tạo nên một tiền lệ xấu theo chiều hướng “việc đã rồi” hay không?
Những băn khoăn, hoài nghi này, dư luận chỉ có thể có câu trả lời thoả đáng từ UBND huyện Quảng Hoà và các ngành chức năng tỉnh Cao Bằng.
Báo Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục thông tin sự việc.