Theo kết luận thanh tra số 31/KL-TTT ngày 22/4/2024 của Thanh tra tỉnh Bạc Liêu về thanh tra đột xuất toàn bộ Dự án Khu tái định cư tập trung và nhà ở xã hội phía Đông đường Cao Văn Lầu, khóm 3 và 4, phường 5, TP Bạc Liêu (Dự án Khu dân cư Thiên Long) do Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Thiên Long làm chủ đầu tư, đã chỉ ra nhiều sai phạm trong đó có trách nhiệm của UBND thành phố Bạc Liêu, Cục Thuế và Trung tâm Phát triển quỹ nhà và đất.
Ủy ban nhân dân thành phố Bạc Liêu để xảy ra nhiều sai phạm
Theo kết luận thanh tra, trong công tác phê duyệt và lựa chọn nhà đầu tư, UBND TP Bạc Liêu và các đơn vị trực thuộc đã giao Công ty Thiên Long làm chủ đầu tư dự án sai thẩm quyền; chọn nhà đầu tư không có hồ sơ năng lực, không đảm bảo năng lực tài chính là sai với điểm b khoản 1 Điều 11 Nghị định số 02/2006/NĐ-CP…
UBND TP đã ban hành quyết định thu hồi đất giai đoạn 1 - 2 không thông báo thu hồi đất, không lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sai về trình tự, thủ tục quy định tại Điều 29, 30 và 31 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP.
Thiếu kiểm tra các cơ quan chuyên môn thực hiện trình tự thủ tục thu hồi đất, để xảy ra một số trường hợp không thu hồi hoặc đã thu hồi nhưng không bàn giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). Do đó, một số hộ có đất bị thu hồi còn giữ GCNQSDĐ hoặc đã thế chấp. Mặt khác, có 1 trường hợp thu hồi sai đối tượng (hộ ông Phan Văn Sỹ).
Kết luận thanh tra cũng chỉ ra, UBND TP chưa làm tốt vai trò tham mưu cho UBND tỉnh trong việc xác định ranh hàng rào dự án theo quy hoạch được duyệt…Thiếu kiểm tra trong công tác thực hiện quy hoạch, không phát hiện các sai phạm của chủ đầu tư như: Xây dựng thêm 2 căn nhà đường số 11 không phù hợp với quy hoạch; nhiều trường hợp xây dựng nhà dọc tuyến đường số 09 và số 25 (ngoài phạm vi dự án nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1 - 2) khi chưa đảm bảo các thủ tục về đất theo quy định; chưa điều chỉnh quy hoạch chức năng khu nhà ở giai đoạn 2.
Ngoài ra, Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) chưa làm tốt vai trò tham mưu cho UBND TP trong việc thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi đất. Mặt khác, UBND phường 5 xác nhận hồ sơ kỹ thuật thửa đất đối với 2 trường hợp không đúng chủ sử dụng đất.
Qua kết quả trên cho thấy, UBND TP Bạc Liêu thực hiện sai thẩm quyền trong việc chọn nhà đầu tư, chọn Công ty Thiên Long làm chủ đầu tư không đảm bảo năng lực tài chính; thực hiện sai trình tự thủ tục trong công tác thu hồi đất. Hậu quả chủ đầu tư không đảm bảo vốn để hoàn chỉnh hạ tầng kỹ thuật, chưa hoàn thành việc thỏa thuận bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, dẫn đến phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.
Hạ tầng trong Khu dân cư Thiên Long còn chưa hoàn thành (Ảnh: KT.BBL)
Cục Thuế và Trung tâm Phát triển quỹ nhà và đất cũng có nhiều sai phạm
Năm 2018, Trung tâm Phát triển quỹ nhà và đất đã chuyển cho Công ty Thiên Long tạm ứng 8,8 tỷ đồng. Trong đó, chuyển 4,5 tỷ đồng không có hồ sơ thanh toán khối lượng thực hiện tuyến đường số 09 và số 25; chuyển 4,3 tỷ đồng trả nợ Quỹ Đầu tư Phát triển sai với ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh. Hậu quả, đến nay chủ đầu tư chưa hoàn tạm ứng. Thanh tra tỉnh yêu cầu trong vòng 6 tháng phải làm thủ tục thanh toán tạm ứng hoặc thu hồi số tiền tạm ứng nêu trên. Trường hợp công ty Thiên Long không thực hiện thì chuyển hồ sơ sang Cơ quan Cảnh sát điều tra theo quy định.
Công tác quản lý 43 căn nhà lưu cư chưa chặt chẽ, một số trường hợp không ký hợp đồng thuê nhà; bố trí sai đối tượng; áp dụng trình tự, thủ tục cho thuê sai quy định. Ngoài ra, chưa tham mưu, đề xuất kịp thời với UBND tỉnh điều chỉnh công năng sử dụng, do đó có nhiều căn không sử dụng trong thời gian dài, hư hỏng, ẩm thấp, xuống cấp, lãng phí ngân sách.
Đối với Cục Thuế, kết luận thanh tra cho rằng việc đơn vị này miễn tiền sử dụng đất dự án nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1 - 2 cho Công ty Thiên Long khi thành phần hồ sơ không có giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy xác nhận ưu đãi đầu tư là sai quy định.
Tuy nhiên, theo quy định đối với dự án nhà ở thu nhập thấp thì được miễn tiền sử dụng đất. Mặt khác, đơn vị không ban hành quyết định miễn giảm là sai với khoản 8 Điều 39 Thông tư số 28/TT-BTC (giai đoạn 2). Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến chủ đầu tư không lập đầy đủ các thủ tục pháp lý liên quan đến dự án...
Theo Thanh tra tỉnh, các sở, ngành và cơ quan có liên quan đã áp dụng pháp luật có nội dung chưa phù hợp; thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý sai phạm chưa triệt để, thiếu kiên quyết.
Đặc biệt, có nội dung chưa thực hiện đúng theo ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh; xác nhận điều kiện chuyển quyền sử dụng đất khi cơ sở hạ tầng chưa hoàn chỉnh; cấp phép xây dựng khi thành phần hồ sơ không đầy đủ; miễn tiền sử dụng đất khi chưa đủ điều kiện. Từ đó, tạo điều kiện, tiền lệ cho chủ đầu tư ỷ lại, không thực hiện đúng quy định dẫn đến hậu quả như hiện nay.
Với sai phạm nêu trên, Chánh Thanh tra tỉnh kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu có hình thức xử lý đối với lãnh đạo các đơn vị có sai phạm theo từng giai đoạn. Đối với Công ty Thiên Long, đề nghị công ty chủ động liên doanh với nhà đầu tư đủ năng lực, báo cáo với UBND tỉnh cho ý kiến. Sớm hoàn thiện các hồ sơ thủ tục đúng với quy định pháp luật, đẩy nhanh tiến độ đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hoàn thành dự án, đặc biệt thực hiện hoàn ứng ngân sách và nghĩa vụ thuế đúng quy định pháp luật.
