Thanh tra Bộ Xây dựng vừa ban hành Kết luận số 106/KL-TTr Thanh tra về việc thực hiện dành quỹ đất để đầu tư, phát triển nhà ở xã hội và công tác quản lý, sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung nhà chung cư trên địa bàn tỉnh Bình Dương (giai đoạn từ 1/1/2016 tới 31/12/2021). Qua kết luận thanh tra, Thanh tra Bộ đã chỉ ra nhiều vi phạm.
Kết luận Thanh tra chỉ ra rằng, UBND tỉnh Bình Dương không tổ chức lập, phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở hàng năm. Vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 15 Luật Nhà ở năm 2014: "Trên cơ sở chương trình phát triển nhà ở của địa phương đã được phê duyệt theo quy định tại khoản 1 Điều này, UBND cấp tỉnh phải tổ chức lập, phê duyệt kế hoạch phát triển nhà ở hằng năm và 05 năm trên địa bàn bao gồm kế hoạch phát triển nhà ở thương mại, nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, nhà ở để phục vụ tái định cư, nhà ở của hộ gia đình, cá nhân, trong đó phải xác định rõ kế hoạch phát triển nhà ở xã hội để cho thuê”.
Đối với việc dành quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội trong các đồ án quy hoạch đô thị (quy hoạch chung và quy hoạch phân khu), Thanh tra xác định, trong giai đoạn năm 2016-2021, UBND tỉnh đã phê duyệt đồ án điều chỉnh tổng thể quy hoạch chung thị xã Dĩ An (là đô thị loại 3 từ tháng 3/2017) tại Quyết định số 2614/QĐ-UBND ngày 20/9/2018 và phê duyệt 08 đồ án quy hoạch phân khu của các phường thuộc địa bàn thành phố Thủ Dầu Một (là đô thị loại 1), thành phố Dĩ An (là đô thị loại 3).
Tuy nhiên, nội dung các đồ án được phê duyệt không bố trí quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội, vi phạm quy định tại khoản 1, Điều 4 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP.
Ngoài ra, Thanh tra Bộ Xây dựng cũng chỉ ra rằng UBND tỉnh Bình Dương chưa thực hiện trách nhiệm rà soát, điều chỉnh, bổ sung quỹ đất dành để phát triển nhà ở xã hội trong quy hoạch chung, quy hoạch phân khu của địa phương, vi phạm quy định tại khoản 2, Điều 30 Nghị định số 100/2015/NĐ-CP.
Đối với việc xác định các khu vực để xây dựng nhà ở xã hội cho thuê, UBND tỉnh Bình Dương cũng không xác định khi quy hoạch, bố trí diện tích đất để phát triển đối với từng loại nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương đã được phê duyệt là vi phạm quy định tại điểm e khoản 1 Điều 85 Nghị định số 99/2015/NĐ-CP.
Về quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội đối với các khu công nghiệp, qua thanh tra cho thấy, thời kỳ từ 1/1/2016 đến 31/3/2021, UBND tỉnh Bình Dương không tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt (hoặc điều chỉnh quy hoạch) đối với các khu công nghiệp.
Thời kỳ từ 1/4/2021 đến 31/12/2021, UBND tỉnh không tổ chức lập, thẩm định, phê duyệt (hoặc điều chỉnh quy hoạch) để bổ sung quỹ đất phù hợp phát triển nhà ở xã hội đối với các khu công nghiệp đã hình thành mà không có hoặc không đáp ứng đủ nhà ở cho công nhân, người lao động.
Dự án Khu dân cư Cầu Đò có tên thương mại là Khu đô thị thương mại Mega City không dành đủ 20% tổng diện tích đất ở để phát triển nhà ở xã hội.
UBND tỉnh Bình Dương cũng chưa thực hiện trách nhiệm tổ chức điều chỉnh quy hoạch xây dựng đối với các khu công nghiệp chưa sử dụng hết diện tích đất công nghiệp để chuyển mục đích sử dụng đất theo thẩm quyền hoặc trình Thủ trướng Chính phủ xem xét quyết định việc điều chỉnh một phần diện tích của khu công nghiệp đó để xây dựng nhà ở xã hội phục vụ công nhân, người lao động tại khu công nghiệp.
UBND tỉnh cũng không xác định các khu vực để xây dựng nhà ở xã hội cho thuê khi quy hoạch, bố trí đất để phát triển đối với từng loại nhà ở theo quy định của Luật Nhà ở năm 2014 và chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở của địa phương đã được phê duyệt.
Thanh tra việc phải dành quỹ đất để đầu tư, phát triển nhà ở xã hội theo quy định pháp luật đối với các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị trên địa bàn tỉnh Bình Dương cho thấy, có 2/13 dự án có quy mô trên 10ha dành không đủ 20% tổng diện tích đất ở trong các đồ án quy hoạch chi tiết được phê duyệt để phát triển nhà ở xã hội.
Hai dự án gồm Khu dân cư Cầu Đò (xã An Điển, thị xã Bến Cát) và Khu dân cư Mỹ Phước 4 (phường Mỹ Phước, thị xã Bến Cát).
Cụ thể, tại dự án Khu dân cư Cầu Đò, quy hoạch chi tiết được UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt năm 2006, đất xây dựng nhà ở cho người thu nhập thấp chiếm 7% đất ở. Quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 được UBND thị xã Bến Cát phê duyệt năm 2020, tỷ lệ đất dành cho nhà ở xã hội trên tổng diện tích đất ở là hơn 7,5%.
Còn tại dự án Khu dân cư Mỹ Phước 4 (phường Mỹ Phước, thị xã Bến Cát), gồm 2 khu A và B. Theo quy hoạch chi tiết 1/2000 Khu dân cư Mỹ Phước 4, vị trí xây công trình cho người thu nhập thấp được bố trí tại khu B. Theo quyết định phê duyệt đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 năm 2016, diện tích đất dành cho nhà ở xã hội là hơn 15.925/126.445m2 tổng diện tích đất ở khu B.
Diện tích đất dành cho nhà ở xã hội ở 2 khu (A và B) theo quy hoạch được phê duyệt chiếm hơn 8,1% diện tích đất ở.
Thanh tra Bộ Xây dựng để nghị UBND tỉnh Bình Dương kiểm tra, rà soát dự án Khu dân cư Cầu Đò và Khu dân cư Mỹ Phước 4 để thực hiện việc bố trí đủ quỹ đất nhà ở xã hội đúng quy định.
Tại dự án Khu nhà ở Đất Mới do Công ty Cổ phần Đất Mới làm chủ đầu tư, Thanh tra Bộ Xây dựng cho hay, theo chấp thuận chủ trương đầu tư của UBND tỉnh Bình Dương tại văn bản 452 năm 2019 không dành quỹ đất để đầu tư xây dựng nhà ở xã hội.
“Yêu cầu UBND tỉnh rà soát, xác định quỹ đất để phát triển nhà ở xã hội tại dự án theo quy định. Nếu có thất thoát ngân sách thì xử lý theo quy định của pháp luật” – kết luận thanh tra nêu.
Từ những vi phạm trên, Chánh thanh tra Bộ Xây dựng đề nghị UBND tỉnh Bình Dương tổ chức, chỉ đạo việc điều tra, khảo sát, tổng hợp nhu cầu để xây dựng, điều chỉnh chương trình, kế hoạch, chỉ tiêu đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. Rà soát, thu hồi quỹ đất thuộc các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị mới đã giao cho các chủ đầu tư, nhưng không triển khai hoặc triển khai chậm so với tiến độ đã được phê duyệt, quỹ đất 20% dành để xây dựng nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại, khu đô thị mới nhưng chưa sử dụng để giao cho các chủ đầu tư có nhu cầu đầu tư xây dựng nhà ở xã hội theo quy định.
Thanh tra Bộ Xây dựng đề nghị UBND tỉnh Bình Dương tổ chức kiểm điểm trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân có liên quan đến các vi phạm đã được chỉ ra trong kết luận thanh tra.
Yêu cầu Sở Xây dựng tỉnh Bình Dương tổ chức kiểm điểm và xử lý trách nhiệm theo thẩm quyền đối với các tổ chức, cá nhân để xảy ra các tồn tại, vi phạm đã được Thanh tra Bộ Xây dựng kết luận.
