Đầu cơ là gì? Sự khác nhau giữa đầu cơ và đầu tư

Đầu cơ là gì?

Đầu cơ là việc mua một tài sản (bất động sản, cổ phiếu, vàng, tiền tệ….) với kỳ vọng giá sẽ tăng mạnh trong thời gian ngắn để thu lời nhanh và nhiều. Các nhà đầu cơ ít quan tâm đến giá trị thực của hàng hóa mà chủ yếu quan tâm đến sự biến động giá cả.

Ngày nay, đầu cơ đã bước sang một tầm cao mới và được hỗ trợ mạnh mẽ bởi công cụ giao dịch hợp đồng chênh lệch (CFD). Với CFD, bất kể thứ gì có biến động trên thị trường đều có thể giao dịch mua đi bán lại nhằm thu lợi nhuận. Hơn thế, đầu cơ còn cho phép giao dịch hai chiều. Nghĩa là, bạn có thể mua trước bán sau, hoặc bán trước mua sau, miễn là bạn dự đoán đúng hướng đi của giá thì dù giá lên hay xuống bạn cũng đều có thể thu lời.

Sự tác động của đầu cơ đến nền kinh tế

Một trong những tác dụng lớn nhất của hoạt động đầu cơ chính là tạo ra tính thanh khoản cho thị trường. Nhờ đó mà các giao dịch được thực hiện dễ dàng hơn và có thể thực hiện bất cứ lúc nào. Hệ thống tài chính và các hoạt động kinh doanh nhờ đó hoạt động một cách trơn tru hơn.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp thì đầu cơ dẫn đến những hiệu ứng tiêu cực. Ví dụ như đầu cơ đất đai, mua và nắm giữ để chờ tăng giá. Việc không đưa đất vào sản xuất kinh doanh sẽ tạo ra lãng phí cho xã hội. Mặt khác, việc đầu cơ khiến đất tăng giá cũng làm tăng chi phí sản xuất kinh doanh cho các doanh nghiệp và làm tăng chi phí đất ở của người dân, khiến nhiều người không thể mua cho mình mảnh đất để ở.

Hoạt động đầu cơ thường diễn ra ở đâu?

Câu trả lời là hoạt động đầu cơ chủ yếu diễn ra trên thị trường tài chính.

Đầu cơ được thực hiện nhiều nhất trên thị trường forex. Ngoài forex còn có thị trường tiền điện tử đang rất sôi động kể từ năm 2016 cho tới nay. Tuy nhiên, tiền ảo khi giao dịch sẽ giống với đầu tư hơn, vì bạn vẫn sở hữu chúng, chỉ có điều không thể cầm hay sờ thứ mà bạn đang sở hữu, như bitcoin chẳng hạn. 

Song, quá trình luân chuyển và thu lời của hoạt động này vẫn có thể được xem là đầu tư, nếu bạn giao dịch qua các sàn exchange. Còn nếu giao dịch qua các sàn forex, về bản chất vẫn là không thực sự sở hữu mà chỉ kinh doanh theo dạng biến động giá, nên sẽ giống với hình thức đầu cơ hơn.

Mặc dù tiền ảo sinh sau đẻ muộn, nhưng tiền ảo cũng có rất nhiều điểm chung với thị trường tiền tệ, song hành với thị trường tiền tệ và đang có xu hướng ngày càng được quan tâm nhiều hơn. Có thể nói, hầu như 100% giao dịch trên thị trường tiền ảo là đầu cơ.

Tiếp theo là thị trường chứng khoán với khối lượng giao dịch hàng ngày rất lớn và chủ yếu là đầu cơ. Rất nhiều người giao dịch chứng khoán thường xuyên, thậm chí mua đi bán lại hàng ngày nhằm thu lời từ sự biến động giá dựa trên tin tức và phân tích kỹ thuật.

Trên thị trường bất động sản, hoạt động đầu cơ cũng diễn ra mạnh mẽ. Đặc biệt là ở Việt Nam, có rất nhiều người mua đất rồi để đấy chờ giá tăng mạnh để thu lời chứ không đưa đất đai vào sản xuất kinh doanh hay xây nhà ở. Họ cũng thích lướt sóng đất nền hoặc mua chung cư rồi sang tay bán lại chỉ trong một thời gian ngắn.

Sự khác nhau giữa đầu tư và đầu cơ là gì?

Nhà đầu cơ chỉ quan tâm đến biến động giá, còn nhà đầu tư thì quan tâm đến giá trị thực của hàng hóa. Chính vì chỉ quan tâm đến biến động giá nên các nhà đầu cơ thường tìm kiếm lợi nhuận cao bất thường theo cách này hay cách khác. Nên đầu cơ bị phê phán rất nhiều, vì chúng được xem như là một hình thức cờ bạc. 

Tuy nhiên, thực tế không hẳn như vậy. Bởi các nhà đầu cơ vẫn cố gắng đưa ra những quyết định dựa vào phân tích cơ bản, phân tích kỹ thuật, áp dụng các hình thức quản lý vốn, quản lý cảm xúc, chứ không hoàn toàn là tất tay, đánh bất chấp, hay dựa vào may mắn. Chúng ta có thể phân biệt hai khái niệm này dựa vào một số đặc điểm sau:

- Nhà đầu cơ mong muốn kiếm lợi nhanh và nhiều trong thời gian ngắn. Nhà đầu tư thì mong muốn kiếm lợi nhuận ổn định, bền vững trong thời gian dài. Chính vì vậy mà thời gian nắm giữ hàng hóa hay tài sản của nhà đầu cơ thường ngắn hơn nhiều so với nhà đầu tư.

- Hoạt động đầu cơ có độ rủi ro cao, nhà đầu cơ cũng là những người thích mạo hiểm. Đầu tư thì có độ rủi ro thấp hơn, nhà đầu tư cũng là những người có tính cách thận trọng và chắc chắn hơn.

- Kỳ vọng về sự tăng giảm giá hàng hóa của nhà đầu cơ chủ yếu dựa trên yếu tố cung cầu trên thị trường, những thông tin, tin đồn và tâm lý đám đông. Còn kỳ vọng về giá hàng hóa của nhà đầu tư dựa trên các yếu tố cơ bản của hàng hóa, những yếu tố mà có khả năng tạo ra giá trị thặng dựa trên năng suất lao động, hiệu quả kinh doanh…

- Nhà đầu tư thường sử dụng tiền vốn tự có của mình để đầu tư. Trong khi nhà đầu cơ thường sử dụng tiền đi vay, tận dụng đòn bảy tài chính để kiếm lời nhiều.

- Lợi nhuận từ đầu cơ thường bất ổn và khó dự đoán. Lợi nhuận từ đầu tư thường ổn định hơn và có khả năng dự đoán dễ hơn.

- Nhà đầu cơ thường sử dụng khả năng nhanh nhạy trong kinh doanh, nắm bắt cơ hội tốt. Họ cũng có năng khiếu hiểu được tâm lý người khác, tâm lý đám đông… Nhà đầu tư thì thường sử dụng kỹ năng phân tích, học thuật để đánh giá doanh nghiệp, hàng hóa và thị trường rồi mới đưa ra quyết định đầu tư chắc chắn, có căn cứ rõ ràng.

Đầu cơ và đầu tư, cái nào tốt hơn?

Câu trả lời này còn phụ thuộc vào sở thích, tính cách và điều kiện của từng cá nhân. Mặt khác, nó còn phụ thuộc vào cơ hội thị trường. Rõ ràng, trong những giai đoạn mà thị trường đang bắt đầu hình thành xu hướng mạnh thì việc tập trung tài chính để đầu cơ và thu lời nhanh là rất khả thi. Điều quan trọng là tính nhạy cảm, khả năng phân tích tình huống và nắm bắt tâm lý của nhà đầu cơ tốt đến đâu thì mới có thể nắm bắt được cơ hội.