Vietbank Long An mắc nhiều vi phạm về tín dụng và quản lý tài sản bảo đảm

Vietbank Long An được thành lập theo quyết định của NHNN, chính thức hoạt động từ ngày 29/10/2010 theo Văn bản số 6101/NHNN-TTGSNH của Thống đốc NHNN Việt Nam cấp ngày 13/8/2010).

Giấy chứng nhận đăng ký hoạt động Chi nhánh số 2200269805-009 do phòng Đăng ký kinh doanh - Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Long An cấp ngày 08/9/2010, đăng ký thay đổi lần thứ 9 ngày 19/4/2024, địa chỉ trụ sở tại 292-294-296 Hùng Vương, Phường 3, Thành Phố Tân An, Tinh Long An (địa chỉ mới từ ngày 01/7/2025: 292-294-296 Hùng Vương, Phường Long An, Tinh Tây Ninh).

Người đứng đầu Chi nhánh là ông Lê Quí Đôn - Giám đốc (được bổ nhiệm theo Quyết định số 08/2025/QĐ-HĐQT ngày 21/01/2025 của Hội đồng quản trị Vietbank; Văn bản số 168/LAN-TTGSNH ngày 06/02/2025 của Giám đốc NHNN Chi nhánh tỉnh Long An về việc thông báo thay đổi thông tin người đứng đầu Vietbank Long An).

Theo kết luận thanh tra số 03/KL-TTRA ngày 18/7, trong giai đoạn bị kiểm tra, hoạt động của Vietbank Long An về cơ bản ổn định, có một số kết quả tích cực trong hoạt động như: các chỉ tiêu về nguồn vốn và sử dụng vốn đều tăng trưởng, kết quả kinh doanh có lãi, và tuân thủ tốt các quy định về phòng chống rửa tiền, phòng chống tài trợ khủng bố, cũng như thực hiện tốt việc cung ứng dịch vụ thanh toán và hoạt động đại lý bảo hiểm.

Tuy nhiên, đoàn thanh tra đã phát hiện một loạt vi phạm trong hoạt động cho vay của đơn vị.

Về nguyên tắc cho vay, vay vốn: Khách hàng sử dụng vốn vay không đúng mục đích đã cam kết với Đơn vị, vi phạm quy định tại khoản 2 Điều 4 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN (và các văn bản sửa đổi, bổ sung khác). Nguyên nhân là do khách hàng chưa nhận thức đầy đủ trách nhiệm của mình khi vay vốn. Đơn vị kiểm tra việc sử dụng vốn vay của khách hàng nhưng không đánh giá đúng thực tế tình hình sử dụng vốn, không phát hiện trường hợp khách hàng sử dụng vốn không đúng mục đích,

Trách nhiệm trong vấn đề này thuộc trách nhiệm trực tiếp của khách hàng vay vốn sử dụng vốn sai mục đích; người được phân công kiểm tra, giám sát khoản vay; trách nhiệm chung của lãnh đạo Đơn vị trong công tác điều hành.

Về thẩm định, quyết định cho vay, đơn vị thẩm định và xét duyệt: Quá trình thẩm định và xét duyệt cho vay chưa được thực hiện chặt chẽ, vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 17 Thông tư 39/2016/TT-NHNN.

Nguyên nhân do đơn vị chưa nhận thức và thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong công tác thẩm định, xét duyệt cho vay. Khả năng phân tích, đánh giá của cán bộ thẩm định còn hạn chế, chưa nghiêm túc chấp hành các quy định nội bộ dẫn đến vi phạm.

Ngoài ra, khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh quy mô nhỏ, lẻ với mức độ chuyên nghiệp chưa cao, khó khăn trong việc lập, cung cấp các tài liệu chứng minh đủ điều kiện vay vốn cho ngân hàng. Vấn đề này thuộc trách nhiệm trực tiếp của người tham gia thẩm định, xét duyệt khoản vay; trách nhiệm chung của lãnh đạo Đơn vị trong công tác điều hành.

Về thời hạn vay, đơn vị xác định thời hạn cho vay không phù hợp với chu kỳ hoạt động kinh doanh, thời hạn thu hồi vốn, khả năng trả nợ của khách hàng, vi phạm quy định tại khoản 1 Điều 28 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN.

Nguyên nhân do đơn vị chưa nhận thức đầy đủ trách nhiệm trong công tác thẩm định, xét duyệt cho vay, khả năng phân tích, đánh giá còn hạn chế và chưa nghiêm túc chấp hành các quy định nội bộ dẫn đến vi phạm. Trách nhiệm thuộc người tham gia thẩm định, xét duyệt khoản vay; trách nhiệm chung của lãnh đạo Đơn vị trong công tác điều hành.

Về mức cho vay, đơn vị thẩm định mức cho vay: Chưa phù hợp với phương án sử dụng vốn của khách hàng, vi phạm quy định tại Điều 12 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN. Nguyên nhân do đơn vị nhận thức chưa đầy đủ trách nhiệm trong công tác thẩm định, xét duyệt cho vay, khả năng phân tích, đánh giá còn hạn chế và chưa nghiêm túc chấp hành các quy định nội bộ dẫn đến vi phạm.

Trách nhiệm thuộc người tham gia thẩm định, xét duyệt khoản vay; trách nhiệm chung của lãnh đạo Đơn vị trong công tác điều hành.

Về hồ sơ đề nghị vay vốn, đơn vị thu thập chưa đầy đủ thông tin, tài liệu liên quan đến nguồn trả nợ, phương án sử dụng vốn của khách hàng làm cơ sở thẩm định, quyết định cho vay, vi phạm quy định khoản 1 Điều 94 Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010, sửa đổi, bổ sung năm 2017, khoản 1 Điều 102 Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 và khoản 1 Điều 9 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN (được sửa đổi, bổ sung năm 2024).

Nguyên nhân do khách hàng chưa nhận thức đầy đủ trách nhiệm trong việc cung cấp đầy đủ các hồ sơ đề nghị vay vốn cho ngân hàng. Bên cạnh đó, các cán bộ phụ trách công tác thu thập hồ sơ chưa nghiêm túc thực hiện đầy đủ quy định trong việc thu thập các hồ sơ liên quan để làm cơ sở xem xét, thẩm định, xét duyệt cho vay.

Trách nhiệm thuộc khách hàng; trách nhiệm của cán bộ phụ trách công tác thu thập hồ sơ và trách nhiệm chung của lãnh đạo Đơn vị trong công tác điều hành.

Về kiểm tra, sử dụng tiền vay, đơn vị thực hiện kiểm tra, giám sát sử dụng vốn vay của khách hàng chưa chặt chẽ theo quy định nội bộ của Vietbank, thực hiện chưa đầy đủ quy định tại khoản 3 Điều 94 Luật Các tổ chức tín dụng năm 2010, khoản 5 Điều 102 Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 và khoản 2 Điều 24 Thông tư số 39/2016/TT-NHNN (và các văn bản sửa đổi, bổ sung khác). Nguyên nhân do việc kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay của khách hàng đôi lúc còn chủ quan, thiếu sâu sát và mang tính hình thức.

Ngoài ra, phần lớn khách hàng cá nhân hoặc hộ kinh doanh hoạt động sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ gặp khó khăn trong việc cung cấp tài liệu chứng minh mục đích sử dụng vốn vay theo quy định.

Trách nhiệm thuộc người được phân công kiểm tra, giám sát khoản vay; trách nhiệm chung của lãnh đạo Đơn vị trong công tác chỉ đạo, điều hành.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra các tồn tại, hạn chế tiềm ẩn rủi ro như: Đơn vị lập Hợp đồng thế chấp quyền tài sản phát sinh từ Hợp đồng chuyển nhượng Quyền sử dụng đất (QSDĐ), thỏa thuận giá trị tài sản bảo đảm (TSBĐ) với khách hàng cao hơn nhiều so với giá nhận chuyển nhượng QSDĐ được nêu trong Hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ đã công chứng và Hợp đồng đặt cọc của khách hàng.

Nguyên nhân do đơn vị định giá TSBĐ, thỏa thuận hợp đồng thế chấp QSDĐ chưa chặt chẽ, thiếu căn cứ pháp lý.

Vietbank thu giữ tài sản bảo đảm không phù hợp với quy định nội bộ của Vietbank, tiềm ẩn rủi ro pháp lý. Nguyên nhân do trung tâm quản lý nợ và Vietbank Long An chưa tuân thủ quy định nội bộ của Vietbank, chưa nắm rõ quy định của pháp luật về việc thu giữ TSBĐ.

Các vi phạm được phát hiện qua thanh tra chưa đến mức nghiêm trọng, tuy nhiên đã dẫn đến một số rủi ro trong cho vay của Đơn vị, tỷ lệ nợ xấu tăng cao hơn mức khuyến cáo của NHNN, nếu không được chấn chỉnh, nghiêm túc xử lý, khắc phục kịp thời sẽ tiếp tục tác động đến chất lượng tín dụng của đơn vị trong thời gian tới.

Trước đó, VietBank Bình Dương cũng dính một số sai phạm. Cụ thể, chưa kịp thời ban hành văn bản hướng dẫn về công tác giải ngân, quy trình giám sát và kiểm soát chất lượng việc thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm, quy định về thời hạn áp dụng biện pháp trì hoãn giao dịch.

Đối với sai sót trong hoạt động cấp tín dụng, VietBank Bình Dương vi phạm nguyên tắc vay vốn đối với 3 khách hàng với tổng dư nợ 101,991 tỷ đồng (trong đó có 1 khách hàng nợ nhóm 4). Chi nhánh đã thu hồi trước hạn 1 khoản vay, còn hai khoản với tổng dư nợ 98,3 tỷ đồng.

Công tác thẩm định và xét duyệt cho vay chưa chặt chẽ, đầy đủ, phù hợp và chưa có tài liệu chứng minh tổng nhu cầu vốn của 14 khách hàng, tổng dư nợ sai sót 973,116 tỷ đồng.

Về tài sản bảo đảm, VietBank Bình Dương chưa cập nhật chủ sở hữu quyền sử dụng đất dự án sang tên công ty, chưa công chứng hợp đồng thế chấp và đăng ký giao dịch bảo đảm đối với các quyền sử dụng đất. Sai sót này xảy ra với hai khách hàng, tổng dư nợ 466,625 tỷ đồng.

Việc cấp tín dụng đối với 4 khách hàng, tổng dư nợ 161,557 tỷ đồng chưa được kiểm tra, giám sát sau cho vay một cách chặt chẽ, chưa đảm bảo hoặc chưa thu thập đầy đủ chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn hoặc thu thập chứng từ chưa phù hợp.

Kết luận thanh tra phát đi cảnh báo rủi ro tín dụng khi VietBank Bình Dương chưa có biện pháp hoặc không quản lý được nguồn trả nợ, nguồn thu của khách hàng, đặc biệt là một số khách hàng có nguồn thu nhập bằng tiền mặt khá lớn; nguồn thu từ vốn góp vào công ty không đảm bảo, chưa phù hợp; nguồn trả nợ gốc từ bán bất động sản trong tương lai; nguồn thu từ dự án cho vay cho chi nhánh tài trợ, để đảm bảo khách hàng thực hiện trả nợ đúng theo thoả thuận.

Trong nửa đầu năm 2025, NHNN đã triển khai thanh tra tại nhiều khu vực trọng điểm trên cả nước. Các hoạt động thanh tra diễn ra tại Khu vực 3 với HDBank chi nhánh Điện Biên; Khu vực 5 công bố kết luận thanh tra các chi nhánh MB Lạng Sơn, Lộc Phát Cao Bằng và Shinhanbank Thái Nguyên; Khu vực 12 kết luận thanh tra tại ba chi nhánh lớn của Vietcombank gồm Bình Dương, Vũng Tàu và Tây Ninh; Khu vực 13 thực hiện thanh tra và kết luận đối với Vietbank Long An cùng nhiều quỹ tín dụng; và Khu vực 8 với kết luận thanh tra tại ngân hàng Bảo Việt chi nhánh Nghệ An.