Các sàn thương mại điện tử ở Việt Nam đang đứng trước bài toán thu hút thêm khách hàng mới nhưng không còn mạnh tay “đốt” quá nhiều tiền như trước.
Cứ 21h tối hàng ngày, Ánh Minh (25 tuổi, TP.HCM) lại dành thời gian chơi game trên smartphone. Nhưng thay vì lựa chọn các ứng dụng trò chơi thông thường, Minh lại chơi game trên app Shopee, Lazada. Cô nhân viên văn phòng đốt 1-2 tiếng mỗi đêm cho các trò chơi như vậy với mong muốn đổi được các mã khuyến mãi mua sắm.
Ánh Minh là một trong hàng triệu khách hàng tham gia chơi game trên ứng dụng của Shopee, Lazada trong năm qua theo số liệu do các nền tảng này công bố. Khi hành vi mua sắm của người dùng thay đổi sau đại dịch, các sàn thương mại điện tử đang tìm mọi cách để lôi kéo khách hàng dành ngày càng nhiều thời gian trên ứng dụng của mình.
Không còn đầu tư cho website
Mỗi quý, iPrice Insights đều công bố Bản đồ thương mại điện tử Việt Nam với số liệu chính là lượt truy cập website trung bình mỗi tháng của Shopee, Lazada, Tiki, Sendo.
Bốn quý gần nhất, lượng truy cập website của Shopee luôn tăng ổn định. Từ mốc 43,2 triệu lượt/tháng trong quý đầu tiên của năm 2020, chỉ số này của Shopee nhảy lên 62,7 triệu lượt/tháng vào quý III. Ngược lại, Lazada, Tiki hay Sendo đều trải qua sự trồi sụt lượng truy cập website. Riêng trong quý III, tổng lượng truy cập của cả 3 sàn này là 56,8 triệu, chỉ tương đương hơn 90% con số của Shopee.
Áp lực từ những khoản lỗ
2020 có thể xem là năm thành công với các sàn thương mại điện tử khi hành vi mua sắm dịch chuyển mạnh mẽ từ kênh offline lên online. Ngoài việc lượt sử dụng tăng cao, khảo sát của iPrice cho thấy trong 6 tháng đầu năm, giá trị bình quân của mỗi đơn hàng mua sắm trực tuyến tăng tới 31% so với cùng kỳ, từ 262.000 đồng tăng lên 344.000 đồng.
Ngoài ra, hình ảnh của các sàn thương mại điện tử trong mắt người tiêu dùng cũng được cải thiện. Theo khảo sát các thương hiệu tốt nhất Việt Nam của hãng nghiên cứu thị trường quốc tế YouGov, Shopee và Tiki nằm trong top 10 công ty tăng điểm nhiều nhất sau một năm.
Tuy nhiên, dù luôn công bố các số liệu tăng trưởng ấn tượng về số lượng người dùng hay đơn hàng, Shopee, Lazada hay Tiki không bao giờ công khai về các số liệu tài chính như mức lỗ của mình tại thị trường Việt Nam. Chỉ một vài con số chung được tiết lộ trên báo cáo tài chính của công ty mẹ các nền tảng này.
Tập đoàn SEA Group, công ty mẹ của Shopee, cho biết hoạt động kinh doanh thương mại điện tử lỗ thuần 338 triệu USD trong quý III năm nay, cao hơn 61 triệu USD so với mức lỗ cùng kỳ. Với Lazada, Alibaba cho biết nền tảng thương mại điện tử tại Đông Nam Á này cùng 3 mảng kinh doanh đang phát triển khác lỗ tổng cộng 766 triệu USD trong quý vừa qua. Con số này cải thiện 300 triệu USD với mức lỗ gần 1,1 tỷ USD cùng kỳ năm trước.
Trong báo cáo thường niên năm trước, Alibaba thừa nhận Lazada là một trong những mảng kinh doanh sẽ ảnh hưởng tiêu cực lên kết quả tài chính của tập đoàn trong ngắn hạn. Còn SEA cũng đánh giá Shopee vẫn sẽ lỗ trong tương lai gần khi doanh thu tăng trưởng chưa thể bù đắp chi phí hoạt động rất lớn.
“Trong tương lai, việc giảm giá trên sàn thương mại điện tử vẫn diễn ra thường xuyên nhưng có thể sẽ ít những đợt đại giảm giá sâu như trước. Việc gọi vốn trong những năm tới của các sàn thương mại điện tử sẽ ngày càng khó khăn hơn”, ông Trường dự báo với Zing. Thỏa thuận sáp nhập giữa Tiki và Sendo trước khi bị đình trệ ban đầu cũng được cho là xuất phát từ nguyên nhân giúp 2 doanh nghiệp này hợp nhất, tăng quy mô để dễ dàng hơn trong việc tiếp tục gọi vốn.
[caption id="attachment_60129" align="aligncenter" width="613"] Thương vụ sáp nhập Tiki - Sendo được đồn đoán từ đầu năm 2020 nhưng cuối cùng chưa thành. Ảnh: Việt Đức.[/caption]
Cũng theo ông Trường, trước áp lực về tối ưu hóa vận hành, các nền tảng đều đang thúc đẩy công cụ thanh toán di động của mình, cụ thể là ví điện tử như AirPay - Shopee, eM - Lazada, SenPay - Sendo. Đây cũng sẽ là một xu hướng chủ đạo song song với các tính năng giải trí kết hợp mua sắm.
Theo chuyên gia này, việc thúc đẩy người dùng sử dụng các ví điện tử để thanh toán khi mua sắm trực tuyến ngoài việc giảm thiểu rủi ro so với hình thức thanh toán khi nhận hàng (COD), còn mang lại cho các nền tảng khả năng quản trị dòng tiền tốt hơn. Lý do là dòng tiền có thể đến thẳng sàn thương mại điện tử ngay khi khách hàng mua hàng thay vì phải chờ đợi đến khi giao hàng mới nhận được tiền từ khách hàng.