Thời của "tiểu thương online"

Nếu trước đây những người bán hàng thực phẩm online chủ yếu kinh doanh mặt hàng quà quê, sản phẩm nhà làm, nhà trồng khó truy xuất nguồn gốc thì nay, nhiều gian hàng trên sàn thương mại điện tử (TMĐT) hoặc mạng xã hội (MXH) đã trở thành "tiệm tạp hóa trực tuyến", góp phần tăng thị phần cho các doanh nghiệp (DN).

"O bế" cộng tác viên online

Kể câu chuyện phát triển hơn 200 cộng tác viên, đại lý phân phối online để đẩy mạnh kênh bán hàng trực tuyến trong mùa dịch Covid-19 vừa qua, ông Nguyễn Lâm Viên, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP Vinamit, cho biết nhờ có những "tiểu thương online" này mà đầu ra sản phẩm của công ty phần nào bớt ảm đạm trong thời gian qua.

Theo ông Viên, trong khi doanh thu từ những mặt hàng chế biến của công ty sụt giảm tại hầu hết điểm phân phối cửa hàng, siêu thị thì tại "chợ mạng", mọi chuyện đang tốt dần lên. "Công ty mới xây dựng đội ngũ cộng tác viên bán hàng online một thời gian ngắn nhưng đã cho thấy có chiều hướng phát triển tốt. Trong tháng 4, những cộng tác viên này đã mang về cho công ty hơn 800 triệu đồng doanh thu từ bán hàng tươi sống lẫn chế biến" - ông Viên tiết lộ.

Tại Vinamit, cộng tác viên online được chăm sóc với chế độ tương đương đại lý truyền thống. Ngoài phần trăm chiết khấu, còn có chính sách đãi ngộ, tích điểm thưởng và hỗ trợ quảng cáo, bán hàng.

Cũng đang đẩy nhanh tiến độ bán hàng thực phẩm trên kênh TMĐT, trong 4 tháng đầu năm, Công ty CP Việt Nam Kỹ nghệ súc sản (Vissan) đã hợp tác với Momo, Now, một số đơn vị bán hàng qua điện thoại và mới đây nhất là phối hợp bán hàng trên Sendo.vn. Ông Phan Văn Dũng, Phó Tổng Giám đốc Vissan, giải thích lý do chọn Sendo.vn là bởi sàn này có nhiều chính sách hỗ trợ tốt về chi phí marketing lẫn giao hàng. "Chúng tôi còn có kế hoạch hợp tác bán hàng trên Lazada và mở rộng hệ thống đại lý bán hàng online lẫn truyền thống. Bởi trong bối cảnh cạnh tranh mới, công ty rất khuyến khích đại lý đa dạng hóa hình thức bán hàng" - ông Dũng nói.

Chủ một website chuyên về thực phẩm cho biết ngoài cửa hàng chính ở quận Bình Thạnh và website này, chị còn quản trị tài khoản Facebook cùng tên để giới thiệu sản phẩm, tương tác với khách hàng và nhận đặt hàng. Trên website lẫn Facebook, ngoài những đơn hàng trọn gói nguyên liệu nấu canh, món mặn như canh ngót nấu thịt bằm, canh khổ qua dồn thịt, thịt ba chỉ kho trứng cút…, còn bán đủ loại rau củ, trái cây, thịt heo, thịt bò, thịt gà, cá, tôm, trứng, xúc xích, lạp xưởng… của những thương hiệu lớn như C.P., Vissan… "Doanh số bán hàng mảng online đã tăng lên mức ngang ngửa bán hàng trực tiếp. Đến mức một số DN lớn đã chủ động liên hệ chào hàng và đặt vấn đề hợp tác bán hàng online với khá nhiều ưu đãi" - chủ cửa hàng này nói.

Cần được hướng dẫn và quản lý

Theo ông Phạm Thành Kiên, Giám đốc Sở Công Thương TP HCM, 2 năm qua, tỉ lệ lựa chọn mua sắm trên diễn đàn, MXH và sàn TMĐT liên tục tăng cao. Trong khi bán hàng qua truyền hình gần như dừng lại ở mức độ giới thiệu, quảng cáo sản phẩm; người bán sử dụng kênh này như công cụ hỗ trợ việc mua bán, giao dịch qua website, ứng dụng hoặc diễn đàn, MXH.

"Xu hướng người tiêu dùng mong muốn được lựa chọn hàng hóa phong phú hơn nên chuyển dần sang các diễn đàn, MXH, sàn giao dịch TMĐT vì nơi đây tập trung nhiều người bán với nguồn hàng đa dạng" - ông Kiên nói, đồng thời chỉ ra nguyên nhân cơ bản của xu hướng chuyển dịch này là pháp luật hiện hành chỉ tập trung quản lý website và ứng dụng di động (apps), yêu cầu phải thực hiện thủ tục thông báo, đăng ký (website, ứng dụng) với Bộ Công Thương. Trong khi đó, người bán hàng trên diễn đàn, MXH, sàn TMĐT chỉ cần cung cấp đầy đủ thông tin sản phẩm theo Nghị định 52/2013/NĐ-CP của Chính phủ về TMĐT, không cần thực hiện các thủ tục hành chính khác.

Mới đây, tại buổi tọa đàm về giải pháp khôi phục và phát triển kinh tế TP HCM, PGS-TS Trần Hoàng Ngân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển TP, cũng cho biết kinh doanh trực tuyến, cụ thể là qua sàn TMĐT và MXH đã phát triển rất nhanh trong thời gian qua, đặc biệt những ngày giãn cách xã hội do dịch Covid-19. Theo PGS-TS Trần Hoàng Ngân, thị trường đã hình thành đội ngũ tiểu thương online tham gia trực tiếp nhưng nhóm đối tượng này đang hoạt động tự phát, thiếu sự hướng dẫn, kiểm soát của cơ quan chức năng. Vì vậy, nhà nước nên tổ chức các lớp bồi dưỡng kỹ năng cho những tiểu thương này tương tự chương trình đào tạo kỹ năng cho tiểu thương chợ truyền thống trước đây để phát triển họ thành một bộ phận tham gia kinh doanh trong môi trường kinh doanh lành mạnh, hiện đại của TP HCM.