Giao đất trái quy định tại bán đảo Sơn Trà

 Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã công bố thông báo kết luận thanh tra việc chấp hành các quy định pháp luật về quản lý và sử dụng đất đai, bảo vệ, phát triển rừng, bảo vệ môi trường, xây dựng đối với các dự án đầu tư trên bán đảo Sơn Trà (TP Đà Nẵng). Đây là một trong những cuộc thanh tra được dư luận đặc biệt quan tâm.

Vi phạm an ninh quốc phòng

Theo TTCP, từ năm 2003 - 2013, TP Đà Nẵng đã phê duyệt, chấp thuận giao chủ đầu tư 18 dự án phát triển du lịch, nghỉ dưỡng trên bán đảo Sơn Trà, với tổng diện tích khoảng hơn 1.222 ha, quy mô lưu trú 1.920 biệt thự, 24 bungalow (nhà nghỉ riêng biệt) và 306 buồng khách sạn. Tuy nhiên, TTCP đã phát hiện nhiều vi phạm, khuyết điểm trong quá trình quản lý, sử dụng đất đai, bảo vệ và phát triển rừng đối với các dự án đầu tư tại bán đảo này.

Lô biệt thự L09 tại dự án khu biệt thự Suối Đá Ảnh: BÍCH VÂN

Dù chấp thuận phát triển hàng loạt dự án nhưng UBND TP Đà Nẵng chưa phê duyệt quy hoạch bảo tồn và phát triển bền vững Khu Bảo tồn thiên nhiên Sơn Trà. Quá trình thanh tra 18 dự án, TTCP phát hiện có 9 dự án có một phần diện tích là rừng tự nhiên với tổng diện tích là 163,32 ha nhưng chưa xác định trong phương án giao quản lý, bảo vệ rừng. Đáng chú ý, có 2 dự án UBND TP Đà Nẵng có văn bản lấy ý kiến của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 nhưng chỉ có 1 dự án Bộ Quốc phòng có ý kiến thống nhất, 1 dự án chưa có văn bản trả lời nhưng địa phương vẫn giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án. Đối với 16 dự án còn lại, Đà Nẵng chưa có văn bản lấy ý kiến của Bộ Quốc phòng, không tổ chức rà soát để xử lý vi phạm. Cơ quan thanh tra cũng xác định có 7 dự án được giao đất, cho thuê đất vi phạm về an ninh quốc phòng. Ba dự án khu du lịch bãi Bụt, khu du lịch bãi Trẹm, khu du lịch sinh thái kết hợp nuôi trồng thủy sản dù không có hồ sơ dự án đầu tư nhưng Đà Nẵng cũng giao đất cho các chủ đầu tư. Bên cạnh đó, 4 dự án khu du lịch, dịch vụ ven biển và dịch vụ sinh thái cao cấp Hồ Xanh; khu du lịch nghỉ dưỡng và biệt thự sinh thái cao cấp Ghềnh Đa - Mũi Nghê; khu du lịch sinh thái biển kết hợp nuôi trồng thủy hải sản; khu biệt thự Suối Đá được UBND TP Đà Nẵng bỏ qua khâu thẩm định về nhu cầu sử dụng đất.

Trong kết luận, TTCP chỉ rõ địa phương này còn giao cho các đơn vị không có chức năng, thẩm quyền ký hợp đồng chuyển quyền sử dụng đất với chủ đầu tư một số dự án; giao đất cho cá nhân tại 3 dự án không đúng đối tượng, không đúng thẩm quyền, vi phạm quy định Luật Đất đai năm 2003.

Ban hành giá đất theo ý kiến chủ tịch

Theo kết luận thanh tra, Đà Nẵng đã ban hành quyết định đấu giá đất các dự án tại Sơn Trà chưa đúng quy định, đưa ra đấu giá đất khi khu đất chưa được phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chi tiết, chưa đền bù giải phóng mặt bằng, không có phương án đấu giá được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các chủ đầu tư để thực hiện 5 dự án trên bán đảo Sơn Trà với thời hạn sử dụng đất lâu dài cũng được TTCP xác định đã vi phạm Luật Đất đai năm 2003.

Cơ quan thanh tra còn phát hiện TP Đà Nẵng phê duyệt quy hoạch chi tiết 3 dự án chưa phù hợp với diện tích quy hoạch sử dụng đất được Chính phủ phê duyệt; phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết xây dựng 2 dự án không thuộc các trường hợp được điều chỉnh. Các báo cáo đánh giá tác động môi trường khi thực hiện dự án cũng bị Đà Nẵng "phớt lờ". Theo đó, địa phương đã cấp giấy chứng nhận đầu tư khi chủ đầu tư chưa lập báo cáo đánh giá tác động môi trường bổ sung. Theo TTCP, Đà Nẵng đã cho chủ đầu tư hưởng ưu đãi miễn tiền thuê đất, tiền thuế sử dụng đất năm 2004-2015 không đúng đối tượng. "Thực hiện chưa đầy đủ thủ tục thẩm tra để cấp giấy chứng nhận đầu tư đối với dự án có tổng vốn đầu tư trên 300 tỉ đồng và thuộc lĩnh vực kinh doanh có điều kiện" - kết luận thanh tra nêu rõ.

Cho phép triển khai hàng loạt dự án du lịch lớn trên bán đảo Sơn Trà nhưng Đà Nẵng cũng không ban hành giá đất tại đây dẫn đến việc xác định tiền thu sử dụng đất, tiền thuê đất gặp nhiều khó khăn. Chính quyền địa phương không lấy ý kiến hoặc không xem xét ý kiến về giá đất từ các sở, ban, ngành mà chỉ căn cứ ý kiến của chủ tịch và các phó chủ tịch UBND TP tại các cuộc họp. Cơ quan thanh tra khẳng định Đà Nẵng xác định sai thời điểm tính giá đất để thu tiền sử dụng đất; cho hưởng ưu đãi, giảm 10% tiền sử dụng đất... tại một số dự án không đúng quy định, làm giảm tiền sử dụng đất hàng chục tỉ đồng. TTCP cũng chỉ rõ vi phạm của các chủ đầu tư tại các dự án như khởi công xây dựng khi chưa có giấy phép xây dựng, không lập báo cáo đánh giá tác động môi trường, không làm thủ tục đăng ký đầu tư trước khi thực hiện dự án, khởi công dự án khi chưa được phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường.

Cơ quan thanh tra xác định UBND TP Đà Nẵng, chủ tịch, các phó chủ tịch UBND TP, giám đốc các sở chức năng, chủ tịch UBND quận Sơn Trà qua các thời kỳ có lỗi khi chưa thực hiện đúng, đầy đủ trách nhiệm được giao, chưa chấp hành các quy định về quản lý đất đai, môi trường, bảo vệ và phát triển rừng, an ninh quốc phòng, đầu tư, xây dựng...; thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý những tồn tại, vi phạm. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm quản lý nhà nước được giao.

Với hàng loạt vi phạm, khuyết điểm như trên, Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng giao UBND TP Đà Nẵng tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm theo quy định đối với tổ chức, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm. Kiên quyết xử lý, thu hồi đối với những dự án, diện tích đất không đủ điều kiện, có vi phạm pháp luật về đất đai, đầu tư, xây dựng, môi trường, quản lý bảo vệ rừng, đa dạng sinh học, an ninh quốc phòng.

TTCP kiến nghị TP Đà Nẵng và các bộ rà soát, xác định giá đất, tính và thu nộp đầy đủ vào ngân sách nhà nước các khoản nghĩa vụ tài chính của các dự án, bảo đảm theo đúng quy định của pháp luật. Giao Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn kiểm điểm xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân thuộc bộ có khuyết điểm, vi phạm.