Thanh tra Chính phủ vừa ban hành Thông báo kết luận thanh tra (KLTT) việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ sản xuất, kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở giai đoạn 2011-2019 của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa.
Bên cạnh những kết quả tích cực, hiệu quả sử dụng đất được phát huy, đáp ứng một phần nguồn cung nhà ở cho người dân thì còn xảy ra những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm tại 9 dự án/khu đất thuộc 3 tỉnh thành, trong đó TP. HCM có 2 dự án.
Dự án Tòa nhà văn phòng, thương mại và nhà ở tại số 244 Kha Vạn Cân (phường Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức).
Cơ quan thanh tra kết luận, khu đất 1.090m2 (số 244 Kha Vạn Cân, phường Hiệp Bình Chánh, Thủ Đức), do Công ty CP Vật tư và Thiết bị toàn bộ quản lý, sử dụng từ năm 1977 nhưng Công ty và UBND TP Hồ Chí Minh, các Sở, ngành chức năng không lập hồ sơ quyết định cho thuê đất là không thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ nên không có hồ sơ sử dụng đất theo quy định pháp luật về đất đai.
Chủ tịch UBND TP. HCM ban hành văn bản chấp thuận cho Công ty CP Vật tư và Thiết bị Toàn Bộ chuyển mục đích sử dụng 1.090m2 đất là vi phạm quy định tại điểm b khoản 1 Điều 125 Luật Đất đai 2003, khoản 1 Điều 134 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP, khoản 1 Điều 37 Luật Đất đai 2003, dẫn đến việc UBND TP Hồ Chí Minh phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất vi phạm khoản 4 Điều 4 Nghị định số 198/2004/NĐ-CP.
UBND TP Hồ Chí Minh cấp Giấy CNQSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ với diện tích 1.090m2 đất ở tại đô thị, trong đó diện tích cấp tăng 37,3m2 chưa được xác định tiền sử dụng đất.
Dự án chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đầu tư theo quy định của Luật Nhà ở 2005, chưa được chấp thuận đầu tư theo quy định của Luật Nhà ở 2014 và hạn chế về năng lực tài chính. Sau khi được chấp thuận chủ trương đầu tư, Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ đã đề nghị chuyển nhượng dự án. Ngày 13/01/2017, UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận chuyển nhượng dự án cho Công ty TNHH Tuyết Nga. Đến thời điểm thanh tra, dự án vẫn chưa triển khai thực hiện theo tiến độ phê duyệt tại quyết định chấp thuận đầu tư dự án, lãng phí nguồn lực đất đai. Tuy nhiên UBND TP Hồ Chí Minh không kiểm tra, xem xét, xử lý thu hồi đất.
Công ty Cổ phần Đầu tư và Định giá AIC-Việt Nam gia hạn hiệu lực chứng thư thẩm định giá thêm 6 tháng, vi phạm quy định tại Thông tư số 28/2015/TT-BTC ngày 6/3/2015 của Bộ Tài chính nhưng Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ đã sử dụng làm căn cứ để xác định giá trị chuyển nhượng dự án là không đúng quy định tại khoản 3 Điều 32 Luật Giá năm 2012.
Để xảy ra những vi phạm thiếu sót trên trách nhiệm thuộc về UBND TP Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hồ Chí Minh, các sở, ngành có liên quan, Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ trong giai đoạn trước khi được chuyển mục đích sử dụng đất, Công ty TNHH Tuyết Nga, Công ty Cổ phần Đầu tư và Định giá AIC-Việt Nam.
Dự án Khu nhà ở thấp tầng tại số 5 đường 22, Khu phố 4, phường Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức.
Đối với khu đất 6.849,9m2 tại số 5 đường 22 Khu phố 4, phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức, trong giai đoạn từ năm 1977 đến khi Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, Công ty Vật tư và Thiết bị toàn bộ quản lý, sử dụng khu đất tại số 5 đường 22 Khu phố 4, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, thuộc đối tượng được Nhà nước cho thuê đất để sản xuất kinh doanh theo quy định tại khoản 3 Điều 9 Nghị định số 04/2000/NĐ-CP ngày 11/2/2000 của Chính phủ. Tuy nhiên, các sở, ngành chức năng có liên quan và Công ty Vật tư và Thiết bị toàn bộ đã không lập hồ sơ trình UBND TP Hồ Chí Minh quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất là không thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, do đó không có hồ sơ sử dụng đất theo quy định pháp luật về đất đai.
Dự án Khu nhà ở thấp tầng tại số 5 đường 22, Khu phố 4, phường Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức.
Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh ban hành Văn bản số 6546/UBND- ĐTMT ngày 22/10/2008 chấp thuận cho Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ chuyển mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất sang đất ở để xây dựng dự án Khu nhà ở thấp tầng liên kế có sân vườn khi không đủ điều kiện, không đúng đối tượng sử dụng đất theo khoản 1 Điều 9 Luật Đất đai 2003, vi phạm Điểm b khoản 1 Điều 125 Luật Đất đai 2003, khoản 1 Điều 134 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP; không căn cứ vào nhu cầu sử dụng đất trong dự án đầu tư được phê duyệt, vi phạm khoản 2 Điều 31 Luật Đất đai 2003, không có thẩm định nhu cầu sử dụng đất của Sở Tài nguyên và Môi trường, vi phạm Điểm b khoản 1 Điều 30 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP; không đúng thẩm quyền theo khoản 1 Điều 37 Luật Đất đai 2003, dẫn đến việc UBND TP Hồ Chí Minh phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất vi phạm quy định tại khoản 4 Điều 4 Nghị định số 198/2004/NĐ-CP.
Kế hoạch sử dụng đất 5 năm (2006-2010) quận Thủ Đức chưa được UBND TP Hồ Chí Minh phê duyệt, do đó việc Sở Quy hoạch và Kiến trúc, Sở Tài chính tham mưu Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho phép Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ chuyển mục đích sử dụng đất từ đất công nghiệp sang đất ở là chưa đủ căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 31 Luật Đất đai 2003.
Việc Sở Quy hoạch - Kiến trúc có ý kiến về Khu đất tại số 5 đường 22 Khu phố 4, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức thuộc quy hoạch khu dân cư và việc UBND quận Thủ Đức ban hành Quyết định số 4504/QĐ-UBND ngày 15/8/2012 Phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/500 Khu nhà ở thấp tầng là không đúng với Quy hoạch 1/2000 được Kiến trúc sư Trưởng TP Hồ Chí Minh phê duyệt tại Quyết định số 15638/KTS.T-QH ngày 29/12/1999, theo đó quy hoạch khu đất này là đất công nghiệp, vi phạm khoản 3 Điều 23 Luật Quy hoạch đô thị năm 2009. Trách nhiệm thuộc về Sở Quy hoạch - Kiến trúc TP Hồ Chí Minh, UBND quận Thủ Đức và các phòng, ban tham mưu.
Trong việc thẩm định giá đất, Công ty Cổ phần Tư vấn - Dịch vụ và Bất động sản thẩm định giá đất theo phương pháp so sánh đã thực hiện không đúng quy định tại Tiêu chuẩn thẩm định giá số 07; khoản 1 Điều 4, khoản 1 Điều 5 Nghị định số 188/2004/NĐ-CP ngày 16/11/2004 của Chính phủ quy định về phương pháp xác định giá đất, do đó việc sử dụng kết quả thẩm định giá đất để xác định tiền sử dụng đất là không đủ tin cậy.
UBND TP Hồ Chí Minh ban hành Quyết định số 5871/QĐ-UBND ngày 03/11/2017 phê duyệt Đồ án điều chỉnh quy hoạch xây dựng chi tiết tỷ lệ 1/500 dự án Khu nhà ở thấp tầng tại số 5 đường 22 Khu phố 4, phường Hiệp Bình Chánh, quận Thủ Đức, theo đó mật độ xây dựng toàn khu vực tăng 1,84%, hệ số sử dụng đất tăng 0,57 so với khi tính tiền sử dụng đất, nhưng chưa xác định, truy thu tiền sử dụng đất theo quy định tại Điều 10 Thông tư số 76/2014/TT-BTC ngày 16/6/2014 của Bộ Tài chính.
Trong việc thẩm định giá đất theo phương pháp so sánh, đơn vị tư vấn đã thực hiện không đúng tiêu chí định giá tài sản tương tự quy định tại tiêu chuẩn thẩm định giá số 7; không có bằng chứng chứng minh mức giá của 3 khu đất đã giao dịch thành công trên thị trường, không rõ nguồn gốc và thời gian thu thập thông tin là không đúng quy định tại Điểm b khoản 8 Tiêu chuẩn thẩm định giá số 7, do đó kết quả thẩm định giá đất là không đủ tin cậy; gia hạn hiệu lực của chứng thư thẩm định giá thêm 6 tháng, vi phạm quy định tại Thông tư số 28/2015/TT-BTC ngày 6/3/2015 của Bộ Tài chính.
Kết quả thẩm định giá đất do đơn vị tư vấn thực hiện không đủ tin cậy, nhưng Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ đã sử dụng làm căn cứ xác định giá trị chuyển nhượng Dự án là không đúng quy định tại khoản 3 Điều 32 Luật Giá năm 2012. Ngoài ra, giá trị chuyển nhượng dự án chưa tính diện tích 2.256,4 m3 đất ở tại đô thị với số tiền khoảng 28 tỉ đồng (vốn nhà nước do Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam - CTCP nắm giữ 51% vốn điều lệ tại Công ty cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ). Trách nhiệm thuộc về Công ty cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ, người đại diện phần vốn nhà nước tại công ty cổ phần.
Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ ký hợp đồng chuyển nhượng dự án với Công ty TNHH Phát triển Nhà Thế Giới được Văn phòng đăng ký đất đai chứng nhận thay đổi nhà đầu tư trên Giấy CNQSD đất thành Công ty TNHH Phát triển Nhà Thế Giới trước khi được UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận cho chuyển nhượng dự án là không đúng khoản 3 Điều 48 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014.
Công ty TNHH Phát triển Nhà Thế Giới đã khởi công xây dựng dự án khi chưa có thiết kế bản vẽ thi công, chưa được UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận đầu tư dự án là vi phạm điểm c khoản 1 Điều 107, khoản 2 Điều 12 Luật Xây dựng năm 2014.
Để xảy ra những khuyết điểm, vi phạm trên trách nhiệm thuộc về UBND TP Hồ Chí Minh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hồ Chí Minh, các sở ngành có liên quan, Công ty Cổ phần Vật tư và Thiết bị toàn bộ, Công ty Cổ phần Tư vấn - Dịch vụ và Bất động sản, Văn phòng đăng ký đất đai TP Hồ Chí Minh, Công ty TNHH Phát triển Nhà Thế Giới.
Trên cơ sở kết luận Thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo kiểm điểm, xử lý trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân lãnh đạo UBND TP. HCM trong các thời kỳ có liên quan đến những tồn tại, khuyết điểm, vi phạm nêu trên.
Bên cạnh đó, Tổng Thanh tra còn kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP. HCM chủ trì, chỉ đạo xử lý những khuyết điểm, vi phạm về điều kiện, thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, cơ sở pháp lý xác định giá trị quyền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng, việc điều chỉnh quy hoạch xây dựng chi tiết 1/500 đối với 2 dự án trên đảm bảo đúng quy định pháp luật, tránh thất thoát tài sản Nhà nước.
