Không chỉ huy động vốn trái phép khi chưa hoàn thiện về thủ tục pháp lý, dự án Mũi Né Summer Land còn bị dân tố thu hồi đất nhưng không đền bù thỏa đáng.
Nỗi oan khuất của dân đen
Thời gian qua, dự án Mũi Né Summer Land do Công ty TNHH Hưng Lộc Phát Phan Thiết là chủ đầu tư, vượt rào huy động vốn đã trở thành đề tài nóng trên nhiều phương tiện thông tin, truyền thông. Dự án đã bị Sở Xây dựng của tỉnh Bình Thuận “tuýt còi” vì rao bán ầm ĩ và nhận đặt cọc giữ chỗ trong khi chỉ đang là bãi đất trống và chưa đủ điều kiện huy động vốn.
Trước đó, tại dự án này, nhiều người dân có đất canh tác mấy chục năm qua đã gửi đơn kêu cứu khắp nơi nhằm đòi lại quyền lợi của mình. Theo đó, khu đất này đang còn nhiều tranh chấp chưa được giải quyết thỏa đáng.
Theo đơn trình bày của bà Nguyễn Thị Bảy và ông Trần Văn Thành (con trai bà Bảy), ở thị trấn Phú Long, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận, năm 1980, gia đình bà Bảy khai hoang được diện tích trên 10 ha đất nông nghiệp (nay thuộc khu phố 5, phường Phú Hài, Tp. Phan Thiết) để trồng dưa hấu, khoai mì, đậu… và sử dụng từ đó đến nay không tranh chấp với ai. Năm 1997, bà Bảy cho ông Thành hơn 6 ha và giữ lại hơn 4 ha để tiếp tục canh tác.
Trên diện tích đất được cha mẹ cho, ông Thành trồng xen canh thêm một số cây tràm, bạch đàn… Khoảng năm 2003 – 2004, thấy một số địa phương thông báo làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho dân, bà Bảy và con trai có đến phường Phú Hài xin làm giấy để cấp sổ đỏ, nhưng không được UBND phường xác nhận. Sau đó, gia đình bà vẫn tiếp tục sử dụng diện tích đất này để sản xuất, không tranh chấp với ai và cũng không bị chính quyền địa phương ngăn cản. Bỗng nhiên đến ngày 8/11/2013, UBND Tp. Phan Thiết ra Quyết định số 904/QĐ-KPHQ yêu cầu bà Bảy không được tiếp tục sử dụng diện tích đất 46.252 m2 mà gia đình bà hiện đang canh tác.
Tương tự, nguồn gốc đất của bà Nguyễn Thị Lần cũng là do gia đình khai hoang canh tác từ những năm 1980. Thế nhưng, ngày 22/11/2013 UBND Tp. Phan Thiết ban hành Quyết định số 947/QĐ-KPHQ buộc bà Lần không được sử dụng 20.923 m2 đất mà bà đang canh tác tại khu phố 5, phường Phú Hài, Tp. Phan Thiết.
Bức xúc vì đất đang sử dụng canh tác bỗng nhiên bị Nhà nước thu hồi mà không có lý do chính đáng và không giải tỏa đền bù, bà Bảy, bà Lần cùng một số hộ dân có đất tại khu vực này đã nhiều lần làm đơn khiếu nại gửi đến UBND Tp. Phan Thiết nhưng không được xử lý. Sau đó, nhiều hộ dân đã nộp đơn kiện Quyết định của UBND Tp. Phan Thiết lên tòa án.
Đất dân khai hoang, chính quyền “tiền hậu bất nhất”?
Theo tìm hiểu của PV, phần trình bày về nguồn gốc đất của bà Bảy, ông Thành, bà Lần và các hộ dân tại đây đều hoàn toàn có căn cứ. Năm 2012, bà Bảy có lập đơn kê khai nguồn gốc đất, trong đó trình bày: “Năm 1980 tôi có khai hoang một thửa đất để trồng hoa màu hàng năm, liên tục sử dụng cho đến mãi sau này. Diện tích đất thuộc địa bàn khu phố 5, phường Phú Hài. Tứ cận: Đông giáp đất bà Nguyễn Thị Lần, Tây giáp đất ông Bùi Công Thành, Nam giáp đất ông Hồ Văn Hợi, Bắc giáp đất ông Ngô Văn Phương…”. Đơn được các ông bà: Nguyễn Thị Nhỏ, Nguyễn Thị Lần, Trần Thị Đây, Bùi Công Thành, Bùi Thị Trường, Hồ Văn Hợi, Ngô Văn Phương, Văn Thị Ngọc Lan xác nhận giáp ranh và nguồn gốc sử dụng đất. Đặc biệt có ông Hồ Văn Em (công tác tại địa phương từ năm 1976 đến 1983), ông Nguyễn Ngọc Thang, Trưởng khu phố xác nhận, bà Bảy có khai hoang làm rẫy ở đây và đúng như diện tích kê khai.
Ngoài ra, tháng 8/2012, Bình Thuận diễn ra sự kiện Lễ hội khinh khí cầu Quốc tế Việt Nam lần thứ nhất, UBND tỉnh Bình Thuận (trực tiếp là ông Nguyễn Thành Tâm – Phó Chủ tịch UBND tỉnh khi đó) đã thỏa thuận mượn đất của các hộ dân để tổ chức. Việc mượn đất và cho mượn đất diễn ra suôn sẻ, các hộ dân được nhận tiền bồi thường hoa màu trên đất, xong lễ hội, chính quyền tỉnh Bình Thuận đã trả lại đất cho dân tiếp tục canh tác, trồng trọt. Việc tỉnh mượn đất để tổ chức lễ hội cũng được thể hiện rất rõ qua các biên bản làm việc.
Như vậy, nguồn gốc đất của gia đình bà Bảy, ông Thành, bà Lần và một số hộ dân khác đang sử dụng hợp pháp tại khu vực này là có thật. Theo quy định của pháp luật, đất của bà Bảy, bà Lần mặc nhiên được thừa nhận hợp pháp, được cấp sổ đỏ, được bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất.
Luật quy định là vậy, thực tế xác minh là vậy, nhưng không hiểu vì sao chính quyền địa phương lại có thái độ hành xử theo kiểu tiền hậu bất nhất. UBND tỉnh hôm trước thì đi mượn đất của dân để tổ chức lễ hội, UBND TP ngay hôm sau lại thu hồi bán đấu giá cho doanh nghiệp làm dự án, bỏ mặc lợi ích hợp pháp người dân?!
Khoản 4, Điều 50 luật đất đai năm 2003 quy định: “Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất không có các loại giấy tờ quy định tại khoản 1 điều này, nhưng đất đó được sử dụng ổn định từ trước ngày 15/10/1993, nay được UBND xã, phường, thị trấn xác nhận là đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được xét duyệt đối với nơi có quy hoạch sử dụng đất thì được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không phải nộp tiền sử dụng đất”.
Việc xác định thời điểm sử dụng đất được quy định tại khoản 4, Điều 3, Nghị định số 84/2007/ND-CP: “Trường hợp không có một trong các loại giấy tờ quy định tại khoản 2 điều này, hoặc trên giấy tờ đó không ghi rõ thời điểm xác lập giấy tờ và mục đích sử dụng đất thì phải có xác nhận của UBND cấp xã về thời điểm bắt đầu sử dụng đất và mục đích sử dụng đất. Trên cơ sở thu thập ý kiến của những người đã từng cư trú cùng thời điểm bắt đầu sử dụng đất của người có yêu cầu xác nhận trong khu dân cư nơi có đất”.
TRẦN TÚ – LÊ HOÀNG /Theo Môi trường & Đô thị
