Rau sạch dỏm 'biến hình' vào Winmart, Tiki ngon

Thừa nhận có mua từ chợ đầu mối

Sau nhiều lần tìm cách liên hệ với phía Nông sản Trình Nhi với tư cách người mua hàng, vào ngày 14-9, chúng tôi đã được sắp xếp gặp một người phụ nữ giới thiệu tên Tr. Bà Tr. cho biết công ty đang bỏ hàng cho rất nhiều mối sỉ, trong đó đa số là siêu thị tại TP.HCM, công nợ hai tuần giải quyết một lần.

Về nguồn cung rau củ của công ty, bà này cho biết lấy từ Đà Lạt và xác nhận có lấy cả ở chợ đầu mối nông sản Thủ Đức (TP Thủ Đức).

Tuy nhiên, khi đặt vấn đề hàng từ chợ đầu mối Thủ Đức liệu có đạt tiêu chuẩn VietGAP không thì bà Tr. khẳng định đạt tiêu chuẩn VietGAP công ty mới ký hợp đồng.

"Có mà đầy, giờ bạn ra ngoài đó hỏi thì nó sẽ đưa cho bạn (tiêu chuẩn VietGAP - PV). Bởi khi muốn đăng ký trong chợ để giao hàng cho mối sỉ thì phải có", bà Tr. khẳng định.

Trong cuộc trò chuyện, bà Tr. cũng khẳng định hàng không hoàn toàn lấy từ Đà Lạt mà có hợp đồng với bên đây (chợ đầu mối Thủ Đức - PV).

Khi chúng tôi tỏ thái độ lăn tăn về chất lượng rau củ VietGAP ở chợ đầu mối Thủ Đức, bà Tr. trấn an: "Bạn ra chợ đầu mối Thủ Đức khảo sát, ở đâu người ta cũng có chứng nhận hết (VietGAP - PV)... Nếu không có chứng nhận VietGAP thì làm sao họ xuất hóa đơn cho bạn được...".

Tuy nhiên trên thực tế, chính tiểu thương chợ đầu mối nông sản Thủ Đức đang cấp hàng cho Trình Nhi nói họ không có chứng nhận VietGAP.

Vietgap để "đối phó tình huống xấu"

Vựa rau C.T ở chợ đầu mối Thủ Đức chuyên bán khổ qua, cà chua, dưa leo baby, bí ngòi, bầu... và cả lá trà xanh. Bà T. và nhân viên ở đây cho biết có thể cung cấp giấy chứng nhận VietGAP. "Mình phải có giấy tờ, nhưng để đối phó cho những tình huống xấu". Các vườn bà này đầu tư "VietGAP cũng có, nửa kia cũng có", dùng để đối phó.

Cũng như các tiểu thương khác, bà T. cho biết sở dĩ nhiều bên chọn nhập rau củ ở chợ vì rẻ, nếu đúng tiêu chuẩn VietGAP thì giá cao, không cạnh tranh nổi.

Gần 1h sáng 18-9, sau khi một người đàn ông trong vựa rau này chất đầy xe rau, chúng tôi di chuyển theo và đích đến giao hàng là cơ sở sơ chế rau Trình Nhi.

Tiểu thương chợ đầu mối: Dán tem VietGAP cho dễ bán

Không chỉ đổ hàng hóa theo từng đống, tại chợ đầu mối nông sản Thủ Đức, nhiều tiểu thương còn đóng rau củ vào các khay nhỏ 300-500gram, để thu hút thêm khách từ các cửa hàng thực phẩm, siêu thị nhỏ ở chung cư...

Đứng bên cạnh các khay cà chua, dưa leo baby, cà rốt, ớt chuông, khổ qua, bí ngòi, bắp... đã được dán tem tròn có in chữ VietGAP, chị B. cho biết hàng chủ yếu nhập từ Đà Lạt, chỉ có khổ qua ở miền Tây.

Mặc dù nói có thể cung cấp giấy chứng nhận VietGAP, nhưng chị này thừa nhận: "Giấy như chị vậy thôi, hàng VietGAP thiệt thì không có đâu. Ở chợ này không có ai trồng hàng VietGAP thiệt hết trơn. Chỉ có trên giấy tờ thôi. Yêu cầu hàng VietGAP thiệt thì không thể cung cấp".

Người bán này cũng thừa nhận không nhập hàng VietGAP thật vì: "Nó đưa giá cao lắm, không bán giá chợ nổi. Hàng mình giá chợ lên xuống hằng ngày, hàng VietGAP cố định giá, hầu như bán chợ không nổi, bán lỗ chết". Cụ thể, hàng VietGAP có thể chênh lệch từ 4.000 - 5.000 đồng/kg trở lên nếu so với hàng thường.

Tiểu thương này giải thích thêm: đa số người ra chợ đầu mối mua hàng thường quan tâm về giá cả, còn VietGAP hay không không quan trọng. Hàng VietGAP ít khi nào xuống chợ vì không có đầu ra.

Không phải rau củ VietGAP, nhưng chị B. vẫn dán tem VietGAP vì "chủ yếu cho nó sạch sẽ, rau củ không bị héo, tươi lâu, dán tem cho dễ bán".

Tại một vựa khác, tiểu thương Th. giới thiệu nhiều loại rau củ khác nhau, trong đó có cả rau thủy canh. Bên cạnh một số ít khay có dán nhãn VietGAP, các khay rau củ bán tại đây chủ yếu dán tem tròn "Rau sạch Đà Lạt" và ghi số điện thoại của tiểu thương này.

Dù rau củ được đóng trong khay và dán tem đàng hoàng, nhưng ông Th. tiết lộ đây thực chất là "hàng xá" (hàng lộn xộn ở chợ), trích ra khay rồi đóng gói. Ngoài ra vẫn có một số hàng đã đóng sẵn từ Đà Lạt chuyển xuống.

Về nhãn mác, ông Th. cho biết: "Tem đâu có quan trọng. Tại nhiều người thích tem này. Bây giờ em muốn tem VietGAP, đặt tem VietGAP dán cũng được vậy, bình thường thôi...". Còn về hàng VietGAP thật, tiểu thương Th. chia sẻ: "Đây đâu ai xài cái vụ đó đâu"...

Nhóm PV

Nhếch nhác làm rau sạch

Dựa vào tem nhãn trên bao bì, chúng tôi lần vào các website có gắn liền với Công ty TNHH nông sản Trình Nhi, với phần giới thiệu đầy tự hào: "Tất cả các sản phẩm của công ty được kiểm soát chặt chẽ từ nguyên liệu đầu vào cũng như quá trình sản xuất được chế biến đảm bảo chất lượng đến tay người tiêu dùng".

Ngoài giấy sử dụng nhãn hiệu chứng nhận "Rau Đà Lạt", giấy chứng nhận Global Gap (áp dụng trên diện tích và cho một số rau củ nhất định), công ty cũng quảng cáo đã được cấp hệ thống quản lý chất lượng ISO 22000:2005, giấy chứng nhận VietGAP.

Bên cạnh đánh tráo nguồn gốc, biến rau chợ thành rau VietGAP, trong quá trình làm công nhân sơ chế, chúng tôi nhận thấy ngay tiêu chuẩn gọi là "sạch" trong sơ chế và bảo quản rau củ cũng có nhiều bất cập.

Trong quá trình sơ chế, toàn bộ rau củ được công nhân để trên nền nhà, công nhân đi dép lên nền nhà. Trong trường hợp rau củ dư, các công nhân sẽ cất lại để hôm sau đóng gói tiếp.

Trong khi đó, rau chuẩn VietGAP ngoài giống rõ ràng, trồng ở đất không bị ô nhiễm... thì sau khi thu hoạch phải được chuyển vào phòng sơ chế, phân loại, làm sạch, đóng gói, niêm phong và vận chuyển đến cửa hàng hoặc trực tiếp cho người sử dụng trong vòng hai giờ để đảm bảo điều kiện vệ sinh và an toàn.

Rau VietGAP được bảo quản tại cửa hàng ở nhiệt độ 20oC và thời gian lưu trữ không quá hai ngày. Trong đó rau an toàn có thể sử dụng ngay không cần phải ngâm nước muối hay các chất làm sạch khác.

Bên cạnh bất cập trên, có trường hợp thời gian đóng gói rau củ in trên tem nhãn lại... đến từ tương lai, tức hôm nay đóng gói nhưng ghi thời gian ngày mai.

Mặc dù mỗi đêm sơ chế từ 650kg rau củ trở lên, tương đương hơn 90kg rau củ/người, nhưng điều lạ là các công nhân thường tự mua dao, kéo. Cả một kho rau nhưng chỉ có 1 - 2 cây kéo, dao nên người này phải đợi người kia làm xong mới có dùng. Vì phải tự mua bao tay nên phần lớn công nhân đều dùng tay trần sơ chế rau củ, mủ rau củ dính đầy tay, chưa kể nếu ai đó đi vệ sinh ra thì không biết họ có rửa tay hay không.

"Tay bẩn bốc. Thơm (trái dứa - PV) gì cũng lấy tay bẩn cắt một miếng bỏ vô (...) mà thơm nó về cũng chẳng thèm rửa, nó cắt bỏ nấu canh luôn", một nam công nhân vừa nói vừa cười, bàn về chất lượng vệ sinh rau củ mọi người đang sơ chế.

Một người khác lập tức chen vào nói: "Dao cắt thơm có khi quẹt vào mông một cái cho sạch rồi cắt", sau đó cười lớn. Lưu ý, đối với thơm đã gọt sẵn, để vào khay và dán màn che chắn sẵn, không ít người dân mua về ăn liền chứ không rửa.

"Giám đốc lo hết rồi"

Trong quá trình tìm hiểu, nhiều lần chúng tôi đã đặt câu hỏi cho anh T. (quản lý kho rau củ, hơn một năm làm việc tại Trình Nhi Foods). Trong một buổi tối khi đang chờ hàng chuyển đến, T. cũng xác nhận: "Hàng này ngoài chợ, thay vì mình mua trực tiếp tại Đà Lạt thì mình mua ở chợ".

Đặt chất vấn vì sao hàng ngoài chợ mà tem nhãn dán trên các bịch rau củ lại có in logo đạt tiêu chuẩn VietGAP, quản lý kho tươi cười chia sẻ: "Kệ nó không sao, giám đốc lo hết rồi".

Nhóm PV