'Kẹt cứng' trong khu đô thị mới Nam TP - Bài 1 Vỡ mộng ở khu đô thị mới Nam TP

LTS: Khu đô thị mới Nam TP (TP.HCM) được phê duyệt là một khu đô thị mới, hiện đại, là khu đô thị sinh thái, mang sắc thái gìn giữ thiên nhiên, đặc trưng miền sông nước. Đồng thời là khu hỗn hợp đa chức năng, cũng là một kỳ vọng của chính quyền TP. HCM thời điểm đó. Tuy nhiên, sau gần 30 năm kể từ ngày được phê duyệt quy hoạch đến nay, khu đô thị này mới chỉ triển khai được 66%, còn nhiều điều dang dở…

 

Nhà không có chủ quyền, đường sá sơ sài, điện nước chập chờn, mùa mưa nước ngập bình địa, mùa khô cỏ cháy là tình cảnh chung của dự án nhà ở Hồng Quang và khu dân cư Phi Long 5 tại khu đô thị (KĐT) mới Nam TP (TP.HCM) sau hàng chục năm đưa vào sử dụng.

20 năm sống trong sợ hãi

Từ ngã tư quốc lộ 50 - Nguyễn Văn Linh đi thẳng về hướng Bình Chánh khoảng 500 m, bảng hiệu khu dân cư lô 13A của Công ty Hồng Quang nằm ngay mặt tiền đường Nguyễn Văn Linh. Vẻ hoang tàn của một dự án có quy mô tới gần 38 ha được thể hiện ngay từ mặt tiền của dự án khi cỏ mọc cao che hết tầm nhìn.

Vào tận bên trong dự án này thì thật khó tin vì khung cảnh tồi tàn như một khu dân cư bỏ hoang. Theo quy hoạch, dự án này có hơn 800 sản phẩm gồm nhà phố, biệt thự, căn hộ chung cư. Tuy nhiên, sau 20 năm triển khai thì chỉ 55 căn nhà đã được xây dựng nằm rải rác trong gần 38 ha đất, còn lại là cỏ dại um tùm, nước đọng thành hồ ao loang lổ trong dự án.

Thậm chí, lúc chúng tôi đến còn bắt gặp cảnh nhiều người dân đến câu cá ngay trong những ao nước lớn tại dự án. Những dãy đất trống trải dài lẽ ra đã là nơi tọa lạc của những căn nhà san sát thì biến thành nơi chăn vịt, chăn dê. Toàn khu, chỉ có con đường trục chính duy nhất đi dọc theo dự án là được làm tử tế nhất nhưng hiện cũng mới chỉ được rải đá mi.

Bà Huỳnh Thị Thi, một cư dân tại dự án, cho biết hạ tầng không được đầu tư bài bản, lại xuống cấp trầm trọng do hơn chục năm không được duy tu, sửa chữa đã gây ra cảnh “ngập như bình địa” mỗi lúc mưa lớn hoặc triều cường lên. “Vào mùa mưa, dân chúng tôi khổ vô cùng bởi nước lúc nào cũng ngập tới gần yên xe máy. Để đưa con đi học, chúng tôi phải gửi xe ngoài bảo vệ, 4-5 giờ sáng dậy cõng con lội nước bì bõm ra cổng để lấy xe vì ở đó cao hơn nên không bị ngập. Tối nhiều khi triều cường lên, đi đâu cũng phải ngồi canh sau 10 giờ đêm cho nước rút bớt rồi mới lội được vào nhà. Nỗi khổ kéo dài gần 20 năm nay và không biết bao giờ mới kết thúc” - bà Thi rầu rĩ.

Còn ông Trần Vĩnh Kiệt thì bức xúc: “Mỗi khi triều cường lên, vừa lao xe ra khỏi nhà là chết máy, đi không nổi. Đến khi nước rút, cỏ mọc lên um tùm, đã từng xảy ra cháy cỏ, xe cứu hỏa phải vào mới dập được lửa, may là chưa cháy lan sang nhà dân”. Ông Kiệt nói thêm, cây cỏ tốt, môi trường ẩm thấp đã khiến cho rắn, rết, muỗi sinh sôi rất nhiều. “Ở đây, rắn, rết bò vào nhà là chuyện rất thường tình” - ông Kiệt nói và cho chúng tôi xem clip rắn bò vào làm ổ trong nhà dân để chứng minh.

15 năm hạ tầng vẫn còn dang dở

Hơn 100 hộ dân tại dự án khu dân cư Phi Long 5 - khu 9A+B, khu chức năng số 9, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh thuộc địa bàn KĐT mới Nam TP cũng khóc dở mếu dở vì chủ đầu tư chây ỳ không chịu hoàn thiện hạ tầng, dù dự án dân đã vào ở hơn 15 năm nay.

Ông Trương Nhị Hiệp là một trong những hộ dân đầu tiên về ở tại dự án này từ năm 2007, cho biết ban đầu hạ tầng nơi đây mới chỉ là đường cấp phối, không có nước sạch và điện thì phải câu móc tạm bợ. Người dân bức xúc, nhiều lần phản ánh với chủ đầu tư và đều được hứa hẹn sẽ hoàn thiện hạ tầng nhưng 6-7 năm trôi qua vẫn không có tiến triển gì.

“Mãi đến năm 2014, chúng tôi quá bức xúc và nhờ sự hỗ trợ của các ban, ngành TP, đặc biệt là Ban quản lý khu KĐT mới Nam TP (gọi tắt là BQLKN) thì đến cuối năm 2015 chủ đầu tư mới cải tạo đường nhưng vẫn chưa xong, năm 2016 mới có hệ thống nước sạch và năm 2018 mới có điện. Điện, nước, hệ thống viễn thông lẽ ra phải đi ngầm nhưng hiện nay là các trụ điện sơ sài, rất mất mỹ quan. Tính ra, gần 15 năm, nhu cầu thiết yếu nhất của một khu dân cư mới được đáp ứng nhưng chỉ một phần” - ông Hiệp nói.

Ông Hiệp cho biết bức bách nhất hiện nay là không có hệ thống thoát nước. Nước thải sinh hoạt của hơn 100 hộ dân đều tự thấm xuống đất. Ông Hiệp cũng như các cư dân trong khu dân cư ở đây lo ngại trong thời gian tới, khi các dự án xung quanh lấp đầy thì khu dân cư Phi Long 5 sẽ ngập rất nghiêm trọng.

Ông Huỳnh Trí Dũng, một cư dân trong dự án, cũng rất bức xúc vì sinh sống hơn 10 năm mà chưa có sổ hồng. “Nguyên nhân cũng vì chủ đầu tư chưa hoàn thiện hạ tầng. TP cũng nhiều lần chỉ đạo các sở, ngành xem xét cấp sổ hồng cho cư dân nhưng đến nay nhà cửa của chúng tôi vẫn chưa được hợp thức hóa vì chưa đủ điều kiện về hạ tầng” - ông Dũng cho hay.

Ông Dũng cũng cho biết chủ đầu tư còn xây luôn một căn nhà hoành tráng án ngữ ngay trong công viên để làm văn phòng công ty và cho thuê. Người dân phản ứng suốt bảy năm nay vẫn chưa được tháo dỡ.

Cư dân, BQLKN: Kiệt sức vì chủ đầu tư “cù nhây”

Liên quan đến dự án khu dân cư Phi Long 5 và phản ánh liên tục của cư dân, ông Phạm Văn Toàn, Phó Trưởng ban BQLKN, cho biết BQLKN cũng đã có rất nhiều cuộc họp và liên tục giám sát, đôn đốc Công ty Phi Long nhưng đến nay hạ tầng của dự án này vẫn không hoàn thiện. “Cư dân bức xúc nhiều năm nay, BQLKN cũng rất sốt ruột nhưng chỉ có thể báo cáo lên các cơ quan, ban, ngành và UBND TP vì BQLKN không có thẩm quyền xử lý hay chế tài chủ đầu tư” - ông Toàn nói.

Theo báo cáo của BQLKN về “lịch sử” hối thúc Công ty Đầu tư Phi Long hoàn thiện hạ tầng, chỉ tính riêng năm 2014-2015, cơ quan này đã có 11 cuộc họp với các đơn vị có liên quan chủ đầu tư và 12 văn bản ráo riết yêu cầu làm hạ tầng. Có những thời điểm, mỗi tháng phát đi 2-3 văn bản. Đồng thời yêu cầu công ty này hằng tuần phải có báo cáo tiến độ thực hiện để BQLKN giám sát. 

Về ở 11 năm mới có nước sạch Gần 20 năm nay, chúng tôi chưa được xài điện của điện lực đến từng hộ mà phải mua điện của chủ đầu tư với giá cao. Trong khi đó, hệ thống dẫn điện vào khu dân cư chỉ là mấy cột bê tông trồng sơ sài. Mới đây vừa bị đổ hai cột điện chắn ngang đường, may mà không đè trúng người. Tôi sinh sống tại đây từ năm 2006 mà phải đến 11 năm sau mới có nước sạch để dùng. Suốt hơn chục năm, người dân phải dùng nước giếng khoan và mua nước bên ngoài về sinh hoạt. Dù sao 55 hộ dân nơi đây vẫn còn may vì còn có nhà để ở, còn lại hàng trăm người khác sau 20 năm mua sản phẩm của Công ty Hồng Quang đến nay, thứ được giữ duy nhất là bản hợp đồng hợp tác đầu tư vì đất trống thì không được xây nhà mà chung cư cũng chỉ nằm trên giấy do chủ đầu tư chưa xây dựng. Bà ĐOÀN THỊ MAI HƯƠNG, khu dân cư lô 13A của Công ty Hồng Quang

Theo đó, “chốt” lại, đến cuối năm 2016 phải hoàn thiện cơ bản hạ tầng và cấp sổ hồng cho người dân. Theo ông Toàn, Công ty Phi Long có thực hiện một số hạng mục nhưng dở dang, rất nhiều lần cam kết nhưng không thực hiện. Giữa năm 2016, sau khi BQLKN kiến nghị, UBND TP đã cho thanh tra toàn diện dự án và đầu năm 2017 đã có kết luận thanh tra dự án này với hàng loạt sai phạm của chủ đầu tư.

Đặc biệt, Thanh tra TP cũng đã phát hiện dự án chưa hoàn thành nhưng chủ đầu tư đã sáp nhập với một doanh nghiệp ở Tây Ninh (có lúc đổi tên thành Công ty TNHH Phi Long Tây Ninh - PV) để thực hiện dự án nêu trên. Đồng thời, cơ quan thanh tra cũng đề nghị Sở Xây dựng cùng các đơn vị có liên quan xác định có hay không việc chuyển nhượng dự án của Công ty Phi Long…

Sau kết luận thanh tra, UBND TP cũng đã hai lần có văn bản yêu cầu chủ đầu tư “khẩn trương có kế hoạch khắc phục và tổ chức thực hiện ngay” các vi phạm và báo cáo định kỳ tiến độ thực hiện hằng tháng cho các cơ quan kiểm tra, giám sát. Đồng thời chỉ đạo BQLKN cùng các sở, ngành có liên quan hướng dẫn, theo dõi, giám sát việc khắc phục các vi phạm của Công ty Phi Long. Thời gian thực hiện là sáu tháng.

Tuy nhiên, trong một báo cáo của BQLKN cuối năm 2020, sau ba năm kể từ thời điểm có kết luận thanh tra và các văn bản chỉ đạo của UBND TP, đến nay chủ đầu tư vẫn không nhúc nhích.•

Kỳ sau: Đầu tư ở khu đô thị mới Nam TP: Mỏi mòn chờ thủ tục

Kiến nghị “cấm cửa” chủ đầu tư cho đến khi khắc phục xong hạ tầng Riêng trong khu Nam, ngoài dự án khu dân cư Phi Long 5, Công ty Phi Long còn có dự án khu dân cư lô số 3 trong khu chức năng số 9 với diện tích 13,18 ha nhiều năm vẫn triển khai ỳ ạch, BQLKN đã tham mưu và TP đã ban hành quyết định thu hồi. Liên quan đến sự chây ỳ của công ty này, BQLKN đã có văn bản kiến nghị UBND TP giao Sở TN&MT các nội dung: Rà soát các dự án của công ty này trên địa bàn TP để xem xét, thu hồi; khẩn trương xem xét cấp sổ hồng cho dân; căn cứ Nghị định 102/2014 của Chính phủ để xử phạt chủ đầu tư trong việc chậm làm thủ tục cấp sổ hồng cho cư dân. BQLKN cũng kiến nghị TP giao Sở KH&ĐT không giao các dự án mới và không giải quyết các thủ tục đối với các dự án do Công ty Phi Long làm chủ đầu tư đến khi khắc phục xong hạ tầng tại dự án này. Đồng thời phối hợp với Sở KH&ĐT, Cục Thuế tỉnh Tây Ninh có biện pháp phong tỏa tài khoản nhằm đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ tài chính và khắc phục hạ tầng tại dự án khu dân cư Phi Long 5.

Dây dưa không khắc phục hạ tầng rồi tuyên bố hết tiền Liên quan đến hai khu dân cư nêu trên, ông Phạm Văn Toàn, Phó Trưởng Ban quản lý khu đô thị mới Nam TP (BQLKN), cho biết cơ quan này cũng đã nhận được rất nhiều phản ánh của cư dân. Đồng thời, BQLKN cũng đã họp liên tục, kiểm tra, giám sát, báo cáo các cơ quan có thẩm quyền, UBND TP nhiều lần kiến nghị giải quyết bức xúc của người dân. Về khu dân cư lô 13A, theo báo cáo của BQLKN là được UBND TP.HCM giao đất để thực hiện dự án vào năm 2002 với quy mô 37,8 ha. Dự án được phê duyệt quy hoạch chi tiết 1/500 với đầy đủ hạ tầng của một dự án phát triển nhà ở theo quy định gồm hạ tầng (đường sá, công viên, cầu, hệ thống cấp điện, cấp thoát nước, chiếu sáng…). Thời gian xây dựng từ năm 2002 đến 2006 và khai thác từ năm 2007 đến 2013. Tuy nhiên, đến nay sau 20 năm kể từ ngày được giao đất, mới chỉ có 55 căn nhà được xây dựng. Người dân thì sống dở chết dở bởi sự tắc trách của chủ đầu tư. Theo đánh giá của BQLKN, hệ thống giao thông của dự án đã thực hiện được 70% nhưng đã xuống cấp trầm trọng, hiện bị lún khoảng 0,4-1 m so với cao độ thiết kế được duyệt ban đầu. Hệ thống cấp điện chưa thực hiện mà chỉ có điện tạm nối đến các nhà dân. Hệ thống thoát nước đã đầu tư được 90% nhưng đã xuống cấp, không thực hiện được; cấp nước chỉ đạt 70%. Còn lại các hạng mục như trạm xử lý nước thải, hệ thống cây xanh dọc vỉa hè, hệ thống thông tin liên lạc, cầu Mã Voi, công viên cây xanh và các công trình công cộng, thương mại, dịch vụ đều chưa thực hiện. Ông Toàn cho biết từ năm 2017 đến nay, cư dân trong dự án Hồng Quang liên tục phản ánh yêu cầu Công ty Hồng Quang khắc phục. Thậm chí, có thời điểm, người dân quá bức xúc đã tụ tập trước trụ sở BQLKN và giăng băng rôn phản ánh. Theo ông Toàn, BQLKN đã nhiều lần làm việc với chủ đầu tư đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc khắc phục hạ tầng trong dự án. BQLKN đã phối hợp với Sở Xây dựng, UBND huyện Bình Chánh tổ chức hàng chục cuộc họp. Chỉ riêng việc đôn đốc Công ty Hồng Quang khắc phục hạ tầng, cơ quan này đã có tới hơn 20 văn bản nhắc nhở, hối thúc, Công ty Hồng Quang cũng nhiều lần hứa hẹn nhưng vẫn không thực hiện. Tháng 10-2020, Công ty Hồng Quang đã cam kết đến ngày 31-12-2021 sẽ hoàn thiện hạ tầng của dự án này. Tuy nhiên, tính đến nay đã hơn bảy tháng trôi qua, không những không thực hiện mà đến tháng 3-2021, Công ty Hồng Quang chính thức phát thông báo đến BQLKN với nội dung: Hết tiền nên không thể làm hạ tầng! Đồng thời, công ty này còn “ra điều kiện” UBND TP phải hoàn trả các khoản tiền sử dụng đất tại một dự án khác của doanh nghiệp này tại quận 5 thì mới có đủ tiền để hoàn thiện hạ tầng tại dự án khu dân cư lô 13! Trước đó, tháng 12-2020, với hành vi chưa hoàn thiện hạ tầng đã đưa dân vào ở, cuối năm 2020, UBND TP đã có quyết định xử phạt Công ty Hồng Quang gần 300 triệu đồng và buộc khắc phục hạ tầng nhưng đến nay mọi thứ vẫn nguyên như cũ. Ông Toàn cho biết cách đây khoảng một tháng, BQLKN đã có báo cáo UBND TP về việc đầu tư hạ tầng tại dự án khu dân cư lô 13A. “Kiến nghị TP chủ trì cuộc họp với các sở, ngành có liên quan để xem xét, thống nhất biện pháp xử lý, chế tài và yêu cầu Công ty Hồng Quang phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm và khẩn trương khắc phục, hoàn chỉnh hạ tầng, làm cơ sở tiếp tục triển khai dự án và giải quyết bức xúc cho dân” - ông Toàn nói. VH