'Bánh vẽ' 'dự án điện gió ngàn tỷ' của Công ty Hưng Tín

Những dấu hiệu bất thường

Theo hồ sơ, ngày 13/6/2016, UBND tỉnh Ninh Thuận có Quyết định số 214/QĐ–UBND chấp thuận chủ trương cho phép Công ty TNHH Hưng Tín (trụ sở tại phường Yên Thế, TP Pleiku, Gia Lai) thực hiện Dự án Nhà máy điện gió Phước Hữu – Duyên hải 1 tại thôn Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước.

Dự án hứa hẹn sản xuất điện từ năng lượng gió với quy mô 30MW; 15 tuabin gió công suất 2MW/tuabin. Có bố trí khu cơ quan hành chính sản xuất và nhà ở cán bộ nhân viên, trạm biến áp 22kV/110/220kV, hệ thống điện và đường công vụ trong nhà máy.

Dự án sử dụng 285ha đất, trong đó đa số là đất lúa hiện đang sản xuất. Vốn đầu tư 1.260 tỷ, trong đó vốn góp 252 tỷ, vốn huy động 1.008 tỷ. Quyết định 214 nêu rõ dự án sẽ xây dựng, hoàn thành trong vòng 12 tháng và chính thức hoạt động vào tháng 6/2017.

Tuy nhiên, dự án không đạt tiến độ nên bị thanh tra. Theo Kết luận Thanh tra số 2750/KL–SKHĐT ngày 17/8/2018 của Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) tỉnh Ninh Thuận thì Hưng Tín chỉ mới nộp được 1,3 tỷ tiền chi trả bồi thường, hỗ trợ cho hai hộ dân trên diện tích 1,1ha vào tháng 4/2018; hoàn thành việc kiểm tra, thu gom và xử lý bom mìn; ký thỏa thuận đấu nối với Tập đoàn Điện lực Việt Nam.

Ngoài những việc trên, Hưng Tín chưa thực hiện được hạng mục nào. Thậm chí, diện tích còn lại vẫn đang xác minh nguồn gốc đất, quy chủ và áp giá bồi thường.

Chứng cứ cho thấy Nhà máy điện gió Phước Hữu – Duyên hải 1 của Công ty TNHH Hưng Tín vi phạm cam kết lần 2, dù hết thời gian cam kết nhưng vẫn đang giai đoạn bồi thường, giải phóng mặt bằng.

Kết quả tại thời điểm thanh tra, tiến độ khởi công xây dựng, hoàn thành và đưa vào hoạt động chậm 13 tháng. Chủ đầu tư cho rằng chậm tiến độ là do việc rà soát, lựa chọn thiết bị công nghệ cho dự án và đo gió phát sinh chênh lệch so với số liệu trước đây.

Nhiều hạng mục liên quan khác trước khi khởi công xây dựng, Hưng Tín cũng chưa thực hiện như: Chưa hoàn thành thủ tục bồi thường, giải phóng mặt bằng, nên chưa được giao đất hoặc cho thuê đất và ký hợp đồng thuê đất; chưa lập bản cam kết bảo vệ môi trường; chưa hoàn thành thủ tục trình phê duyệt điều chỉnh thiết kế nâng cao trụ và công suất trụ đã được UBND tỉnh chấp thuận tại Thông báo số 195/TB–VPUBND ngày 30/8/2017; chưa được cấp phép thi công xây dựng.

Theo kết luận, dự án quá chậm so với Quyết định số 214 và nguyên nhân, trách nhiệm hoàn toàn thuộc về chủ đầu tư. Theo dõi kết quả triển khai, chủ đầu tư đã vi phạm nội dung cam kết nên UBND tỉnh, Sở KH&ĐT ban hành nhiều văn bản yêu cầu đẩy nhanh tiến độ như: Kết luận của UBND tỉnh tại Thông báo số 295/TB–VPUB ngày 30/8/2017; năm văn bản của Sở KH&ĐT số 1730/SKHĐT–EDO ngày 24/6/2016, số 307/SKHĐT–EDO ngày 10/2/2107, số 3004/SKHĐT–EDO ngày 21/9/2017, số 959/SKHĐT–EDO ngày 29/3/2018.

Sở KH&ĐT kết luận Hưng Tín vi phạm nhiều điều khoản về thực hiện dự án. Việc chậm tiến độ dự án là do chủ đầu tư thiếu quyết tâm, có dấu hiệu trì hoãn, kéo dài thời gian triển khai dự án. Qua thanh tra, Đoàn thanh tra đã lập biên bản vi phạm hành chính và ban hành quyết định xử phạt; đồng thời yêu cầu sớm chấn chỉnh, khắc phục các vi phạm, đẩy nhanh tiến độ.

Tuy nhiên, Sở KH&ĐT vẫn kiến nghị UBND tỉnh chấp thuận cho Hưng Tín tiếp tục đầu tư dự án với cam kết “sẽ đưa Nhà máy điện gió Phước Hữu – Duyên hải 1 đi vào vận hành ngày 15/8/2019”.

Thực tế gây “ngã ngửa”

Đã qua thời hạn hứa hẹn “đi vào vận hành”, nhóm PV tìm tới khu vực với mục đích xem cái gọi là “Nhà máy điện gió Phước Hữu – Duyên hải 1” của Công ty TNHH Hưng Tín đã thành hình, hoạt động, vận hành ra sao. Thế nhưng điều bất ngờ đã xảy ra.

Khu vực dự án cách QL1A về hướng Tây chừng 7km. Khu vực xã Phước Hữu không có đồi núi cao, nhưng căng mắt nhìn toàn bộ khu vực từ xa, vẫn không thấy có dấu hiệu của một nhà máy điện gió nào, dù đặc trưng của dạng nhà máy này là có những trụ cao lắp những cánh quạt khổng lồ. Tìm tận đến ấp Hậu Sanh, hỏi nhiều người dân đường vào dự án, ai cũng đều mù mờ thông tin.

Mất gần 30 phút, nhóm PV mới tìm được khu vực dự án. Khác với tưởng tượng khu dự án dù chậm tiến độ nhưng sẽ là một công trường thi công rầm rộ với hàng trăm công nhân, xe cộ máy móc, với hàng rào kiên cố… Ai ngờ dù dự án dù đã qua thời hạn cam kết sẽ đưa vào hoạt động, nhưng đến nay vẫn chỉ là một… bãi đất trống.

“Dự án ngàn tỷ” trống trơn, không một bóng người, không máy móc, không hoạt động thi công.

Khu đất dự án có mặt tiền khoảng 100m. Ngay sát lề đường, bên trong khu đất, chỉ một tấm biển bằng sắt 60cm x 80cm sơn màu xanh da trời, cố định bởi hai thanh kim loại chứng tỏ dấu hiệu đây chính là khu vực dự án. Trên tấm biển ghi hàng chữ trắng “Công ty TNHH Hưng Tín/Nhà máy điện gió Phước Hữu Duyên hải 1/ ĐC: Ấp Hậu Sanh, xã Phước Hữu, huyện Ninh Phước, tỉnh Ninh Thuận”.

Khu đất trống trơn, cỏ dại mọc um tùm, rào sơ sài bằng một loại cây có gai. Không nhà xưởng, không một bóng người, không vật liệu xây dựng, không máy móc thiết bị, không một dấu hiệu của hoạt động thi công. Nhiều nông dân tận dụng khu đất bỏ trống để nuôi cừu. Thậm chí trên đất dự án vẫn còn ruộng lúa của nhiều nông dân đang sản xuất. Lúa đang giữa mùa, xanh um trong nắng gió. Không ai dám nghĩ nơi đây là một dự án với số vốn lên đến hơn ngàn tỷ đồng.

Tiếp tục tìm hiểu về dự án, PV gặp một hộ dân địa phương có đất bị thu hồi trong dự án là hộ bà Lưu Thị Mơ. Gia đình bà Mơ bị thu hồi 500m2 đất trồng cây hằng năm. Mỗi m2 đất này, bà Mơ được bồi thường 18.000 đồng. Tính cả tiền hỗ trợ đào tạo nghề, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm, tiền bồi thường lúa, bà Mơ được nhận 30 triệu đồng.

Theo gia đình bà Mơ, tháng 9/2019 vừa qua, các cơ quan chức năng có mời người dân đến trụ sở UBND xã Phước Hữu để lắng nghe ý kiến, phản ánh. Tuy nhiên, cho rằng bồi thường 18.000 đồng/m2 là quá rẻ nên người dân không đồng ý. “Đất lúa tôi làm mấy đời rồi, giờ thu hồi mà bồi thường là quá thấp. Dân ở đây không ai đồng ý đâu”, gia đình bà Mơ nói.

Phương án bồi thường của hộ bà Mơ thì mỗi m2 đất trồng cây hằng năm chỉ được bồi thường 18.000 đồng nên người dân không đồng ý.

Người dân địa phương cũng cung cấp một chứng cứ khác cho thấy Hưng Tín vẫn chưa thực hiện xong việc bồi thường, giải phóng mặt bằng cho dự án. Theo đó, ngày 19/8/2019, Trung tâm Phát triển quỹ đất UBND huyện Ninh Phước có Thông báo số 144 về việc niêm yết công khai phương án bồi thường hỗ trợ cho 45 hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất để thực hiện dự án Nhà máy điện gió Phước Hữu – Duyên hải 1 (giai đoạn 2) (đợt 1).

Nội dung thông báo cho thấy, Trung tâm Phát triển quỹ đất mới thực hiện xong việc kiểm đếm tài sản, xác nhận nguồn gốc đất, thời điểm sử dụng nên niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ.  

Nhằm làm rõ thông tin về tiến độ dự án, việc chủ đầu tư tiếp tục vi phạm cam kết, nhóm PV đã liên hệ với Sở KH&ĐT và Văn phòng UBND tỉnh Ninh Thuận; cũng như đã tìm đến trụ sở Hưng Tín; và những bất ngờ khác đã tiếp tục xảy ra. PLVN sẽ tiếp tục phản ánh trong các số báo sau.