Cụ thể, nội dung này được đưa ra tại Thông báo kết luận của Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình về Đề án không tổ chức HĐND quận, phường tại TP.HCM và Đề án thành lập thành phố trực thuộc TP.HCM.
Thông báo nêu rõ, căn cứ các quy định pháp luật và ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc giao UBND TP.HCM xây dựng đề án về việc thành lập TP. Thủ Đức, gửi xin ý kiến các bộ, ngành, cơ quan liên quan, báo cáo Chính phủ xem xét, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo quy định, Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình đồng ý chủ trương thành lập thành phố Thủ Đức trên cơ sở sắp xếp 3 quận: 2, 9 và Thủ Đức theo đề án sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã giai đoạn 2019 - 2021.
Việc thành lập Thành phố Thủ Đức theo định hướng hình thành khu đô thị sáng tạo, tương tác cao là phù hợp với chủ trương chung về phát triển kinh tế số, phát huy năng lực, đổi mới, sáng tạo.
Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình lưu ý TP.HCM trong quá trình xây dựng đề án cần tổ chức lấy ý kiến của các nhà đầu tư nước ngoài, các tập đoàn công nghệ, tài chính, bất động sản hàng đầu thế giới về định hướng xây dựng TP. Thủ Đức. Việc này có thể được thực hiện theo hình thức họp trực tuyến với mục tiêu tìm hiểu các nhu cầu đầu tư, yêu cầu về cơ sở hạ tầng... để có thể tích hợp vào quy hoạch, định hướng chung của thành phố.
Bên cạnh đó, để thu hút đầu tư vào TP. Thủ Đức, TP.HCM cần làm rõ các điểm nhấn, điểm khác biệt của thành phố mới, trong việc so sánh không chỉ với các thành phố trong nước, mà còn đối với các trung tâm tài chính, công nghệ trong khu vực châu Á. Do đó, TP.HCM cần làm việc với các bộ ngành để có thể tích hợp các đề án, chương trình liên quan vào định hướng phát triển của thành phố mới.
Về quy hoạch TP. Thủ Đức, cần được gắn trong quy hoạch chung của TP.HCM cũng như quy hoạch vùng, nhằm tạo động lực tăng trưởng, hỗ trợ, tránh trùng lặp định hướng phát triển giữa các vùng, các khu vực và tránh tạo ra cạnh tranh nội vùng không cần thiết, dễ làm phân tán nguồn lực.
TP. Thủ Đức tương lai có thể là nơi tập trung đông dân cư đến từ nhiều tỉnh thành, quốc gia khác nhau, vì thế bên cạnh các yếu tố kinh tế - tài chính, cần thiết kế không gian rộng rãi, xanh sạch đẹp, đáng sống, bảo đảm an ninh, chính trị, trật tự an toàn xã hội. Đặc biệt, yếu tố liên quan tới dịch tễ không để phát sinh lây lan dịch bệnh cần phải được tính toán trước, nhằm bảo đảm mục tiêu phát triển bền vững trong bối cảnh hiện nay.
Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đề nghị TP.HCM làm rõ hình thức huy động nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng cho TP. Thủ Đức. Trong đó, nếu có các nguồn lực theo hình thức xã hội hóa thì cần lưu ý đến việc áp dụng hình thức đầu tư phù hợp theo quy định của pháp luật, trong bối cảnh Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) hiện đã dừng hình thức đầu tư xây dựng - chuyển giao (BT).
Trước đó, tại hội nghị lần thứ 43, Ban Chấp hành Đảng bộ TP.HCM khóa X diễn ra ngày 24/7, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Thiện Nhân nhấn mạnh, từ yêu cầu hình thành một vùng tăng trưởng mới, TP.HCM đề xuất hợp nhất 3 quận: 2, 9 và Thủ Đức thành một thành phố trực thuộc TP.HCM. Đây là nơi có cường độ công nghệ cao ứng dụng cao nhất cả nước; nơi có cường độ đào tạo, nghiên cứu khoa học cao nhất cả nước và cũng là nơi có khu đô thị mới, trung tâm tài chính quốc tế. 3 yếu tố này tác động, tạo nên một vùng tăng trưởng mới.
Đơn vị mới này có quy mô lớn, khoảng 22.000ha, bằng 1/10 diện tích toàn thành phố; dân số trên 1 triệu, dự kiến đóng góp 1/3 kinh tế cho thành phố nên không thể là quận được mà phải là thành phố. Trong quy định có cho phép các tỉnh được phép tổ chức thành phố trực thuộc. Trên cơ sở đó, TP.HCM xây dựng đề án sáp nhập 3 quận hình thành một thành phố.
Tôi hoàn toàn ủng hộ xây dựng phát triển thành phố công nghệ cao phía Đông này và mong muốn kết nối hơn nữa với các tuyến metro, Đồng Nai cũng như Sân bay Long Thành. Nhìn rộng ra, thành phố phía Đông sẽ trở thành một bài học, tạo một bước đi tiếp cho những thành phố khác. Có thành phố phía Đông thì sẽ có các thành phố phía Nam. Quốc hội, Chính phủ cần xem xét giúp TP.HCM về Luật.
KTS. Phạm Thanh Tùng, Chánh văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam
Ông Diệp Văn Sơn, Nguyên Phó Vụ trưởng Cơ quan Thường trực phía Nam của Bộ Nội vụ nhận định, việc chọn hướng đột phá về Khu đô thị sáng tạo tương tác cao phía Đông thành phố để định hướng tổ chức lại đơn vị hành chính thành phố thuộc thành phố là phù hợp với tình hình thực tế hiện nay.
Nhìn ra thế giới thì việc đề xuất mô hình “thành phố mới” nhằm tăng tốc và đẩy mạnh phát triển một khu vực hay một quốc gia đã được sử dụng từ rất lâu vì đô thị luôn được xem là một động cơ thúc đẩy tăng trưởng và bứt phá kinh tế hữu hiệu.
Tuy nhiên, để các thành phố mới này có thể làm tròn nghĩa vụ của mình cần cả một hệ thống chính sách mới được đi kèm với những chiến lược phát triển hay cơ chế quản lý đặc thù được thiết lập riêng, thậm chí chấp nhận sửa đổi cả khung pháp lý nhằm tạo nên một nền tảng riêng biệt cũng như một sự “tự do” nhất định thông qua một số “đặc quyền” mà các thực thể này có được.