Theo đó, Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có kết luận thanh tra (số 602 năm 2020) về việc chấp hành pháp luật trong công tác quy hoạch, quản lý và sử dụng đất đai, quản lý và khai thác tài nguyên khoáng sản, bảo vệ môi trường trên địa bàn tỉnh Kiên Giang (thời kỳ 2011 - 2017).
TTCP đã chỉ ra các sai phạm xảy ra ở địa bàn huyện đảo Phú Quốc, đặc biệt là công tác quản lý quy hoạch, quản lý rừng, tình trạng phân lô, bán nền đất nông nghiệp…
Sai phạm nghiêm trọng…
Đáng chú ý, trong rất nhiều vấn đề sai phạm, thiếu sót mà TTCP chỉ ra, cho thấy: "Sai phạm xảy ra ở địa bàn huyện đảo Phú Quốc là nghiêm trọng nhất".
Điều đáng nói, mặc dù Phú Quốc đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch với định hướng phát triển bền vững đảo ngọc thành thủ phủ du lịch. Thế nhưng, trong một thời gian dài nới này đã để xảy ra hàng loạt sai phạm liên quan đến tài chính, đất đai, đặc biệt là công tác quản lý quy hoạch, quản lý rừng, tình trạng phân lô, bán nền đất nông nghiệp… đang có diễn biến phức tạp, nhưng chưa có ai bị truy cứu trách nhiệm theo đúng quy định pháp luật.
Theo chỉ đạo khẩn về thực hiện kết luận thanh tra của TTCP, UBND tỉnh Kiên Giang đã yêu cầu Sở Tài chính, Cục Thuế tỉnh… trong tháng 6 - 7/2020, phải thu hồi nộp ngân sách số tiền hơn 2.300 tỉ đồng. Trong đó, hơn 741 tỉ đồng của 26 dự án sai phạm về tài chính đất đai, khoáng sản, bảo vệ môi trường; hơn 1.570 tỉ đồng nợ đọng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất…
Cũng theo kết luận của TTCP, việc các cơ quan chức năng tỉnh Kiên Giang đã tùy tiện trong việc quản lý tài chính đất đai, gây ra nhiều sai phạm nghiêm trọng, đặc biệt là với hàng loạt chủ đầu tư ở Phú Quốc. Điển hình là việc giảm 50% tiền sử dụng đất khu du lịch sinh thái Vũng Bầu tại xã Cửa Cạn, do Công ty CP Lan Anh Phú Quốc làm chủ đầu tư là hơn 91 tỉ đồng; Dự án trung tâm du lịch tài chính, tập huấn và nghỉ dưỡng BIDV do Ngân hàng BIDV làm chủ đầu tư hơn 163 tỉ đồng; Miễn tiền sử dụng đất gần 40 ha trong thời hạn 50 năm hơn 419 tỉ đồng tại dự án khu du lịch sinh thái Ngôi sao - Lucky Star Resort ở khu Cửa Cạn, Phú Quốc, do Công ty TNHH Ngôi Sao làm chủ đầu tư…
… nhưng không xử lý?
Đặc biệt, những vấn đề liên quan đến các sai phạm trong quản lý đất đai, quản lý rừng phòng hộ, đặc dụng… TTCP đề nghị: “UBND tỉnh Kiên Giang yêu cầu các cơ quan chức năng của tỉnh chấm dứt và không để tình trạng sai phạm tái diễn như việc giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất trái với quy hoạch sử dụng đất được cấp có thẩm quyền phê duyệt; Giao đất, cho thuê đất sạch (đất công nhà nước trực tiếp quản lý), không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất. Đồng thời, tăng cường công tác bảo vệ rừng, đặc biệt là đối với rừng phòng hộ và Vườn quốc gia Phú Quốc. Đôn đốc và có biện pháp cần thiết yêu cầu chủ đầu tư đã được cơ quan có thẩm quyền giao đất, cho thuê đất để thực hiện các dự án đầu tư có sử dụng đất rừng lập phương án trồng rừng thay thế; Tiến hành thẩm định và phê duyệt phương án trồng rừng thay thế để làm cơ sở cho các chủ đầu tư tổ chức trồng hoặc nộp tiền trồng rừng thay thế theo quy định.
UBND tỉnh Kiên Giang giao Chủ tịch UBND H.Phú Quốc có biện pháp xử lý kiên quyết đối với các công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp trên địa bàn huyện.
Đối với công tác quản lý quy hoạch, xây dựng dẫn đến tình trạng phân lô, bán nền, xây dựng công trình, nhà ở trên đất nông nghiệp... TTCP cũng đề nghị: “UBND tỉnh Kiên Giang giao Chủ tịch UBND H.Phú Quốc có biện pháp xử lý kiên quyết đối với các công trình xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp, xử lý nghiêm hành vi sử dụng đất trái mục đích đối với đất nông nghiệp trên địa bàn huyện; thời gian hoàn thành báo cáo kết quả chậm nhất là ngày 26/6/2020.
Trước đó, liên quan tới tình trạng phân lô, bán nền trên địa bàn Phú Quốc mà báo chí đã phản ánh cho thấy: Tổng số 577 khu đất sử dụng là đất nông nghiệp đã bị san lấp, phân lô với tổng diện tích hơn 496 ha. Đáng chú ý, trong giai đoạn từ năm 2011 – 2018, các cơ quan chức năng đã lập hơn 1.200 biên bản vi phạm hành chính về xây dựng trên đất nông nghiệp. Tuy nhiên, địa phương này mới chỉ ra quyết định xử lý được 586 trường hợp (chiếm khoảng 46%).
Và chấn chỉnh sai phạm bằng cách nào?
Trước những vấn đề trên, UBND tỉnh Kiên Giang đã có văn bản báo cáo vừa gửi TTCP, Văn phòng Chính phủ. Cụ thể, cam kết khẩn trương báo cáo Bộ Xây dựng, Thủ tướng phương án điều chỉnh quy hoạch chung của huyện đảo Phú Quốc theo định hướng phát triển thành đơn vị kinh tế - hành chính theo chủ trương đã được Thủ tướng chấp thuận tại Công văn số 739 ngày 8/6/2018. Và để đảm bảo sử dụng có hiệu quả nhất tài nguyên đất; đối chiếu, rà soát lại các dự án đã được giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích SDĐ, kiên quyết thu hồi đối với các trường hợp không phù hợp với định hướng phương án điều chỉnh đã được Thủ tướng đồng ý.
Đồng thời, trên cơ sở quy định của luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo, cùng tình hình thực tế tại địa phương tỉnh sẽ kịp thời điều chỉnh quy hoạch chung, quy hoạch xây dựng chi tiết, bảo đảm hài hòa lợi ích của nhà nước; quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân có liên quan, và bảo đảm quyền tiếp cận biển của người dân theo đúng quy định của pháp luật.
Về xử lý trách nhiệm, theo báo cáo của UBND tỉnh Kiên Giang, trong tháng 6 – 7/2020 sẽ kiểm điểm trách nhiệm của chủ tịch và các phó chủ tịch UBND tỉnh (thời kỳ 2011 - 2017). Tổ chức kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và có hình thức xử lý nghiêm đối với tập thể, cá nhân có sai phạm. Trong đó, liên quan đến công tác quản lý và sử dụng đất đai, kiểm điểm giám đốc các sở: TN-MT, NN-PTNT, KH-ĐT, Tài chính, Xây dựng. Song song đó, kiểm điểm Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế Phú Quốc, Cục trưởng Cục Thuế tỉnh, Chủ tịch UBND huyện Phú Quốc và các chủ tịch UBND cấp xã trực thuộc H.Phú Quốc, Giám đốc Vườn quốc gia Phú Quốc và Giám đốc Ban Quản lý rừng phòng hộ Phú Quốc, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Phú Quốc và Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm Vườn quốc gia Phú Quốc…
Đồng thời, UBND tỉnh Kiên Giang yêu cầu việc tổ chức kiểm điểm phải làm rõ trách nhiệm, tùy theo tính chất, mức độ sai phạm, xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, UBND tỉnh Kiên Giang giao Chánh thanh tra tỉnh tiến hành thanh tra về công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để thực hiện các dự án đầu tư trên địa bàn H.Phú Quốc; thanh tra việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với các hộ gia đình, cá nhân liên quan đến đất rừng thuộc Vườn quốc gia và Rừng phòng hộ Phú Quốc, Và trong quý 3/2020 phải hoàn thành báo cáo UBND tỉnh.
UBND tỉnh Kiên Giang cũng yêu cầu các cơ quan chức năng rà soát lại tiến độ thực hiện các dự án đầu tư chậm tiến độ, vi phạm pháp luật về đầu tư, đất đai. Thực hiện các thủ tục theo quy định của pháp luật, kiên quyết thu hồi chủ trương đầu tư hoặc thu hồi dự án gắn với thu hồi quyền sử dụng đất đối với 43 dự án đầu tư chậm triển khai, vi phạm pháp luật về đầu tư và đất đai do lỗi chủ quan của chủ đầu tư. Xác định lại giá đất cụ thể của 16 trường hợp do Chủ tịch UBND tỉnh quyết định giá đất cụ thể, không đúng thẩm quyền... để tránh thất thoát ngân sách nhà nước.