Đó là dự án nhà ở, nhà tái định cư tọa lạc tại số 1Bis – 1Kép, đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 1, được Thủ tướng chính phủ phê duyệt vào năm 1996, giao cho công ty nhà nước quản lý, xây dựng và kinh doanh. Đến năm 2015, dự án này đã được TP Hồ Chí Minh thu hồi để giao cho công ty tư nhân làm chủ đầu tư… và thay đổi mục đích sử dụng thành khách sạn, nhà ở cao tầng và thương mại dịch vụ cao cấp!
Chuyển đất từ DN Nhà nước sang tư nhân…
Về pháp lý tối cao của dự án này, ngày 30/7/1996 Thủ tướng Chính phủ có quyết định số 490/TTg về việc cho Công ty Phát triển và dịch vụ nhà ở quận 1 sử dụng 17.577m2 (tại số 1Bis – 1Kép, đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 1, TP Hồ Chí Minh – PV) để đầu tư xây dựng kinh doanh khu nhà ở, văn phòng cho thuê. Trong đó, Khu I có diện tích 16.082m2, giao đất để xây dựng nhà ở phục vụ việc di dân trên kênh Nhiêu Lộc, khu nhà ở cho người tái định cư, khu nhà ở và khu căn hộ cao cấp cho thuê; Khu II có diện tích 1.495m2, thuê đất để đầu tư xây dựng khu văn phòng cho thuê.
Ngày 30/6/2011, UBND TP Hồ Chí Minh ban hành quyết định số 3070/QĐ/UBND về thuận cho Công ty TNHH Một thành viên Phát triển nhà Bến Thành (trước đó là Công ty Phát triển và dịch vụ nhà ở quận) chuyển hình thức sử dụng đất Khu II, diện tích 1.495m2 sang giao đất có thu tiền sử dụng đất, thời hạn sử dụng đến hết ngày 30/7/2046.
Tiếp đó, ngày 22/5/2015, UBND TP Hồ Chí Minh ban hành quyết định số 2403/QĐ-UBND về thu hồi đất của Công ty TNHH một thành viên Phát triển nhà Bến Thành quản lý sử dụng (theo quyết định 490/TTg của Thủ tướng Chính Phủ và quyết định 3070 của UBND TP Hồ Chí Minh); giao cho Công ty TNHH Bến Thành Sao Thủy để đầu tư xây dựng khu nhà ở cao tầng và khách sạn thương mại dịch vụ.
Theo quyết định khu đất diện tích 17.794 sử dụng cho mục đích đất ở tại đô thị (xây dựng khu ở ở cao tầng và khách sạn thương mại – Dịch vụ), hình thức sử dụng đất là giao đất có thu tiền sử dụng đất, thời gian giao đất là 50 năm kể từ khu UBND TP Hồ Chí Minh ký quyết định, người mua nhà ở gắn liền với quyền sử dụng đất được sử dụng ổn định lâu dài.
Theo báo cáo của cơ quan chức năng, Công ty TNHH Bến Thành Sao Thủy đã hoàn tất bồi thường, đã nộp tiền sử dụng đất và đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Sau đó đến năm 2018, UBND TP Hồ Chí Minh có quyết định điều chỉnh cơ cấu sử dụng đất, theo đó đất để xây dựng khách sạn là 2.570m2 và đất xây dựng khu nhà ở cao tầng là 15.224m2.
Khu đất số 1Bis – 1 Kép Nguyễn Đình Chiểu, phường Đa Kao, quận 1, được Thủ tướng Chính phủ giao đất từ năm 1996 với mục đích sử dụng chính là tái định cư. Sau 22 năm, đến năm 2018, sau nhiều lần được UBND TP Hồ Chí Minh điều chỉnh đã “biến hình” thành một dự án thương mai dịch vụ, nhà ở cao cấp, hoàn toàn khác xa với mục đích giao đất ban đầu của Thủ tướng Chính phủ.
…Chức năng tái định cư tại chỗ đã mất?
Người dân có quyền lợi liên quan đến khu đất 1Bis – 1 Kép đã khiếu nại đến nhiều cấp, kéo dài trong nhiều năm, Nội dung khiếu nại liên quan đến nhiều vấn đề, tập trung vào giá bồi thường, pháp lý dự án… Vấn đề người dân đặt ra liệu UBND TP Hồ Chí Minh có thẩm quyền để điều chỉnh các quyết định của Thủ tướng Chính phủ liên quan đến dự án này?
Ngày 12/2/2020, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Hồ Chí Minh đã có văn bản số 898/STNMT-QLD tham mưu cho UBND TP về cơ sở pháp lý điều chỉnh dự án này. Theo đó: “Dự án đầu tư khu nhà ở và làm việc 1Bis – 1 Kép đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 1 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 624/TTg ngày 30/9/1995 với mục đích là đầu tư xây dựng khu nhà ở và làm việc để từng bước chỉnh trang đô thị. Ngày 27/2/2004, Thủ tương Chính phủ ra văn bản số 280/CP-CN về điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở cao tầng tại số 1Bis – 1 Kép đường Nguyễn Đình Chiểu, cho phép điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở cao tầng tại số 1Bis – 1 Kép đường Nguyễn Đình Chiểu với mục tiêu là xây dựng khu nhà ở cao tầng để kinh doanh và tái định cư tại chỗ cho các hộ dân. Đồng thời, Thủ tướng Chính phủ cũng giao cho UBND TP Hồ Chí Minh xem xét quyết định việc điều chỉnh dự án phủ hợp quy hoạch và định hướng phát triển của TP”.
Cũng theo Sở Tài nguyên Môi trường: “Căn cứ sự chấp thuận và giao nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ, UBND TP Hồ Chí Minh có Quyết định số 1576/QĐ-UB ngày 12/4/2004 về nội dụng điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở và văn phòng làm việc tại số 1Bis – 1 Kép đường Nguyễn Đình Chiểu, quận 1. Như vậy, việc xem xét quyết định điều chỉnh dự án và giao nhiệm vụ thực hiện dự án thuộc thẩm quyền của UBND TP Hồ Chí Minh vì Thủ tướng Chính phủ đã chấp thuận tại văn bản số 280/CP- CN ngày 27/2/2004”.
Tuy nhiên tại Quyết định 280/CP-CN, Thủ tướng cho phép điều chỉnh dự án đầu tư xây dựng khu nhà ở cao tầng 1 Bis – 1 Kép Nguyễn Đình Chiểu, quận 1 với mục tiêu là xây dựng khu nhà ở cao tầng để kinh doanh và vẫn phải có khu tái định cư tại chỗ cho các hộ dân. Thế nhưng, UBND TP Hồ Chí Minh đã điều chỉnh dự án này để không còn chức năng cho tái định cư tại chỗ của các hộ dân.
Dự án nhà ở tại số 1Bis – 1 Kép đường Nguyễn Đình Chiểu đã kéo dài hơn 20 năm, làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, thiết nghĩ đã đến lúc cần phải làm rõ những vấn đề còn vướng mắc, việc từ một dự án nhà ở có một phần tái định cư đã biến thành dự án nhà ở thương mại, dịch vụ cao cấp. Đặc biệt, vì sao dự án được giao cho một đơn vị trực thuộc nhà nước sau đó lại xuất hiện một đối tác là Công ty Cổ phần Đầu tư Sao Thủy nhảy vào đầu tư dự án?
Quá trình biến từ dự án của doanh nghiệp nhà nước thành liên doanh
Ngày 25/9/2006, Hội đồng Quản trị Tổng Công ty Bến Thành đã ban hành nghị quyết số 39/NQ-HĐQT chấp thuận cho Công ty phát triển và dịch vụ nhà ở quận 1 thực hiện hợp tác dự án 1Bis – 1 Kép đường Nguyễn Đình Chiểu với đối tác là Công ty TNHH Đầu tư Sao Thuỷ.
Ngày 16/7/2013 UBND TP Hồ Chí Minh có văn bản số 3587/UBND – ĐTMT chấp thuận chủ trương cho Công ty TNHH MTV Phát triển nhà Bến Thành liên doanh với Công ty Cổ phần Đầu tư Sao Thuỷ để thực hiện dự án Khu nhà ở cao tầng và khách sạn – Thương mại – Dịch vụ 1Bis – 1 Kép Nguyễn Đình Chiểu, quận 1.